Zorgsysteem moet beter aansluiten bij de kwetsbare, oudere patiënt

Een ziekenhuisopname is voor kwetsbare oudere patiënten risicovol, omdat er een verhoogde kans op complicaties bestaat. Denk aan een infectie, ondervoeding, een delier of vallen. Vroegtijdige en systematische identificatie van geriatrische problemen is een eerste stap om onbedoelde schade en functieverlies bij kwetsbare ouderen zoveel mogelijk te voorkomen. Gelukkig is hier al veel aandacht voor en is er in de afgelopen jaren veel verbeterd. Maar het is niet genoeg. Zeker met de toenemende vergrijzing en daarmee de groeiende zorgvraag. Verkuyl: ‘Ondanks dat er steeds meer aandacht is voor geriatrische zorg, is de zorg hier in de basis niet op ingericht. Terwijl kwetsbare ouderen juist gebaat zijn bij een holistische aanpak.’ Van der Knaap voegt toe: ‘Een oudere die opeens valt kan anders reageren dan iemand die nog vitaal is. Iemand kan bijvoorbeeld angstig en verward raken. Dit kan van grote invloed zijn op het zelfstandig functioneren van een patiënt.’

Juiste zorg op de juiste plek

De juiste zorg op de juiste plek kunnen bieden is een belangrijk item binnen het Martini Ziekenhuis, zeker ook binnen de geriatrie. Een succesvol voorbeeld is de Schakelafdeling in verpleeghuis de Maartenshof; bedoeld voor mensen die geen ziekenhuisbehandeling nodig hebben en dus niet worden opgenomen, maar nog niet terug naar huis kunnen. Het behandelteam van de Maartenshof stelt vast welke zorg en behandeling een patiënt nodig heeft, en verwijst deze door naar de beste vervolgplek. ‘Omdat voorzieningen als de Schakelafdeling onnodige ziekenhuisopnames voorkomt, pleiten we voor meer van zulke voorzieningen’, zegt Verkuyl.

Ook goede samenwerking met huisartsen en ambulante teams is essentieel om de juiste zorg op de juiste plek te kunnen bieden. Zo loopt er momenteel een pilot waarbij een ambulant geriatrieteam vanuit het ziekenhuis patiënten thuis bezoekt of in de huisartsenpraktijk spreekt, op aanvraag van de huisarts. Daarnaast consulteren de geriaters veel in verpleeghuizen en psychiatrische instellingen. ‘Hierbij gaan we met de zorgprofessionals in gesprek om casuïstiek te bespreken, zodat patiënten op locatie behandeld kunnen worden’, legt Verkuyl uit.  

Ziekenhuisbrede geriatrische zorg

De betrokkenheid van het geriatrieteam bij kwetsbare oudere patiënten in het Martini Ziekenhuis neemt steeds meer toe: een mooie ontwikkeling. Keizer: ‘Kwetsbare oudere mensen vind je in het hele ziekenhuis, dus we komen op alle afdelingen. Hierbij werken we graag en laagdrempelig samen, niet gehinderd door schotten.’ Een mooi voorbeeld is de samenwerking met de geriatrie SEH-verpleegkundigen die op de spoed helpen met de opvang van kwetsbare ouderen, ongeacht voor welk specialisme ze zijn aangemeld. Ook de Geriatrische Trauma Unit (GTU) is een mooie staaltje werk. Hier worden kwetsbare oudere patiënten verpleegd en behandeld door het geriatrieteam. Afhankelijk van het trauma wordt er nauw samengewerkt met andere specialisten. Zo behandelen de geriaters patiënten met een botbreuk door een val samen met de chirurg en orthopeed.

Van polikliniek naar breed gedragen specialisme

De geriatrische zorg binnen het Martini Ziekenhuis groeide in tien jaar tijd uit van een kleine poli met een geriater en twee verpleegkundigen naar een volwaardige vakgroep met zes geriaters en een team van geriatrisch geschoolde professionals. ‘Samen hebben we al veel bereikt, zoals het openen van een geriatrie-unit in 2017, waar de meest kwetsbare ouderen onder de hoede van de geriaters worden behandeld en verpleegd’, vertelt Verkuyl. ‘Door de betrokken en motiverende houding van de bestuurders en de gemoedelijke samenwerking met andere specialismen, hebben we mooie successen behaald. Zoals het verkrijgen van het keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis en de implementatie van de Transmurale Zorgbrug, waarbij ziekenhuiszorg voor de oudere patiënt wordt gecombineerd met transmurale zorg door een wijkverpleegkundige.’ Ook is er veel aandacht besteed aan het vroegtijdig signaleren van kwetsbaarheid bij ouderen en het verkleinen van de kans op een delier door inzet van het HELP-programma. Dankzij dit programma krijgen ouderen extra begeleiding door speciaal getrainde vrijwilligers, wat leidt tot betere kwaliteit van zorg voor kwetsbare ouderen.

‘We hebben in tien jaar veel weten te bereiken’, durft Keizer te stellen. ‘Maar we zijn nog niet klaar. De ouderenzorg is in beweging. Daarom werken we, naast de interne samenwerking,  aan het verstevigen van de samenwerking met onze netwerkpartners zoals huisartsen, regionale zorggroepen en andere ziekenhuizen, zoals het UMCG. Alleen door krachtig in te zetten op het verbeteren en innoveren van de ketenprocessen, kunnen we de verwachte toename van kwetsbare ouderen met een hulpvraag het hoofd bieden.’