Harde halskraag op de Spoedeisende Hulp

Inleiding

Voor de behandeling van uw nekletsel krijgt u in overleg met de (neuro)chirurg een harde nekkraag. In deze folder leest u meer over het doel en het gebruik van deze kraag. De folder is bedoeld als aanvulling op de mondelinge informatie die u van de arts ontvangt.

Nekletsel

De nek bestaat uit 7 halswervels. Deze wervels zijn met elkaar verbonden door kleine gewrichten, banden (ligamenten) en spieren. Hierdoor is de nek stevig, maar kan hij ook goed bewegen. Bij nekletsel is er sprake van één of meerdere breuken in de halswervels. Soms in combinatie met letsel van de banden en spieren. Hierdoor is de nek minder stevig. Vaak wordt nekletsel behandeld met een harde nekkraag. Soms wordt er een operatie aan de nek gedaan.

De arts heeft met u besproken welk nekletsel u precies heeft. In uw geval heeft de arts besloten om het nekletsel te behandelen met een harde nekkraag. In sommige gevallen is een nekoperatie alsnog nodig. Dit hangt vaak ook af van hoe goed en/of snel het letsel hersteld en of er zich geen problemen voordoen, zoals het verschuiven van wervels.

Doel van de harde nekkraag

• Stabiliseren en beschermen van de nek bij een breuk of letsel aan banden en spieren en bijvoorbeeld zenuwen en ruggenmerg.
• Voorkomen van verslechtering van breuken.
• Voorkomen van uitvalsverschijnselen zoals verlammingen of gevoelsstoornissen.
• Uw omgeving ervan bewust maken dat men door het letsel voorzichtig met u om moet gaan.

Zo werkt de harde nekkraag

Een harde nekkraag bestaat vaak uit een voor- en achterkant, beide gemaakt van bekleed kunststof.

De twee delen worden aan elkaar vastgemaakt met klittenband. De halskraag is verstelbaar om hem passend te maken. Later in deze folder leest u hoe u de kraag reinigt en uw huid beschermt.

• Wanneer u de kraag draagt, is het bijna niet meer mogelijk om de nek te bewegen. Dit is belangrijk, omdat de breuk anders niet goed kan genezen.
• Een goed passende kraag steunt op uw borstbeen en de schouders.
• Uw kin ligt in de daarvoor bestemde uitsparing en aan de achterzijde wordt uw achterhoofd goed ondersteund.
• Wanneer u de nek veel kunt bewegen in de kraag, zit deze niet goed.
• De kraag zorgt voor stevigheid, zodat wervels niet kunnen verschuiven.
• Door het dragen van de kraag krijgt uw lichaam de kans om het letsel te herstellen.
• Herstel van nekletsel duurt meestal tenminste 12 weken en soms langer.
• De kraag mag niet te strak zitten of problemen met de huid veroorzaken. Wanneer u moeite hebt of krijgt met praten, slikken of eten door de kraag, dan moet u contact opnemen. Ook moet u contact opnemen als u vermoedt dat de kraag niet (meer) goed past. Contact opnemen doet u met de leverancier van de kraag: Brink Orthopedie, bereikbaar tijdens kantoortijden op nummer: (050) 5270400.

Wanneer draagt u de halskraag?

Houd u altijd aan het mondeling advies van de arts of verpleegkundig specialist. In uitzonderlijke gevallen wijkt dit namelijk af van onderstaande beschrijving!

• Het is belangrijk dat u de kraag draagt volgens de regels. Als u dit niet doet, dan is de kans groter dat de nekwervels verplaatsen. Dit kan leiden tot (blijvende) schade, bijvoorbeeld door druk op de zenuwen of het ruggenmerg.
• U moet de kraag altijd dragen als u omhoog komt, omdat de belasting van de nek dan toeneemt. Doe de kraag om als u nog ligt. In het ziekenhuis kunt u dit oefenen.
• Tijdens het dragen van de kraag kunt u de meeste dagelijkse activiteiten blijven doen. Intensief sporten en autorijden mag niet. Fietsen en zware objecten tillen (meer dan 2 kilo) wordt afgeraden.
• Als u last van de nek krijgt tijdens uw activiteiten, adviseren wij u om geregeld de nek rust te gunnen door bijvoorbeeld even te gaan liggen.
• Als u in bed ligt, mag u de nekkraag afdoen. Wanneer u plat ligt wordt de nek bijna niet belast. U mag ook voorzichtig op de zij draaien wanneer u in bed ligt. Het is dan wel belangrijk om uw hoofd te ondersteunen met een kussen, zodat uw nek- en rugwervels in een zo recht mogelijke lijn liggen.
• Het hoofeinde van het bed mag wel omhoog tot een hoogte/hoek van maximaal 30 graden. Wilt u het hoofdeinde verder omhoog, dan moet u ook in bed de kraag dragen.

Waar moet u op letten?

Hygiëne

• Als u de nekkraag draagt, is het lastiger om uw lichaam te verzorgen en schoon te maken. Het kan helpen als u hulp van iemand krijgt.
• U kunt zich (laten) wassen als u plat ligt, omdat de kraag dan af mag.
• U kunt douchen met de halskraag, maar zorg er dan voor dat de halskraag zoveel mogelijk droog blijft (dus douchen vanaf de schouders). Uw hoofd, hals en nek kunt u dan later liggend in bed wassen als de kraag af is.
• Wilt u graag uw haar wassen onder de douche? Dat is in de meeste gevallen mogelijk. Het is dan echter belangrijk dat u zittend in de douche de kraag verwijderd en het hoofd in een neutrale positie houdt. Het is het beste en het makkelijkst dat iemand anders dan voorzichtig uw haren wast. Beweeg in ieder geval het hoofd en de nek niet naar voren en naar achter of zijwaarts. Twijfelt u, of krijgt u meer pijn in de nek, houdt dan de kraag om en probeer uw haar op een andere manier te wassen, bijvoorbeeld door het gebruik van droogshampoo.
• Is de kraag toch nat geworden? Laat deze dan goed drogen voordat u de kraag weer draagt, of vervang de voering voor een droge set.

Complicaties

Krijgt u nieuwe klachten zoals krachtsverlies of gevoelsverlies in uw armen of benen? Neem dan contact met ons op. Doe dat ook bij andere klachten zoals koorts, wondproblemen of toenemende pijnklachten.

• U kunt tijdens kantoortijden (8.00-16.00 uur) bellen met de polikliniek Neurochirurgie via (050) 524 5950.
• Buiten kantoortijden kunt u contact opnemen met de afdeling Spoedeisende Hulp via (050) 524 5152.
• Zijn er problemen met de kraag zelf? Neem dan contact op met Brink Orthopedie via (050) 527 0400.

Afspraken in het ziekenhuis

Nadat u bent ontslagen uit het ziekenhuis, komt u normaal gesproken nog een paar keer voor een controle op de polikliniek van de Neurochirurgie. U heeft dan een afspraak met de  neurochirurg of een verpleegkundig specialis:

• Na 2 weken een röntgenfoto van de nek + bezoek aan de polikliniek Neurochirurgie.
• Na 6 weken een röntgenfoto van de nek + bezoek aan de polikliniek Neurochirurgie.
• Na 12 weken een CT-scan van de nek + bezoek aan de polikliniek Neurochirurgie

U krijgt bericht over deze afspraken en vindt ze in uw patiëntenportaal Mijn Martini.

Alsnog een operatie?

Soms verergert de stand van de halswervels tijdens de behandeling. Dit kan ook als u zich aan alle regels houdt. Ook is het mogelijk dat uw nekletsel niet snel genoeg of volledig hersteld. Dit merkt u vaak niet zelf, maar ziet de arts of verpleegkundig specialist op de röntgenfoto’s en/of CT-scan. Een operatie kan dan nodig zijn. Welke operatie dat is, bespreekt de arts met u.

Einde van de behandeling

Als uw nekletsel genoeg is genezen, bespreekt uw behandelend arts of verpleegkundig specialist dit samen met u. De kraag is dan niet meer nodig. Omdat u uw nekspieren tijdens de behandeling minder heeft gebruikt, voelen deze bij het afdoen van de kraag eerst nog zwak aan. Het is daarom vaak prettiger om het dragen van de kraag rustig af te bouwen in 1 tot 2 weken. U kunt de kraag bijvoorbeeld de eerste dagen 1 x een uur per dag afdoen, daarna 2 x per dag een uur af en zo verder totdat u de kraag helemaal niet meer om heeft. U mag dan ook alle bewegingen van de nek weer maken. Meestal is fysiotherapie niet nodig, maar u mag wel hier voor kiezen als u dit prettig vindt.

Halskraag: aandoen, onderhoud en huidbescherming

Hieronder leest u over hoe u omgaat met de halskraag (merk Vista). Als u de instructies opvolgt, geeft de halskraag u optimale bescherming bij het herstel van uw nekwervels.

De halskraag aandoen

• Doet u zelf de kraag aan? Doe dit dan voor een spiegel en probeer uw hoofd en nek zo recht mogelijk te houden.
• Heeft u hulp? Concentreer u dan op het recht houden van uw hoofd en nek. Degene die u helpt, plaatst dan de kraag. Als u lang haar heeft, moet dit buiten de halskraag vallen. Als u oorbellen draagt, doet u die uit voordat u de kraag aan doet.
• Neem eerst de voorkant van de halskraag.
• Vervorm de achterkant van de zijflappen door ze zachtjes om te buigen, zodat ze in de vorm blijven staan (zie afbeelding 1).
  1.      2.

• Plaats het kinstuk direct onder uw kin. (zie afbeelding 2)
• Duw de zijkanten van het voorstuk over de schouder spieren om de nek.
• Controleer of de achterkant van het kinstuk niet tegen uw keel aandrukt.
• Als dat wel zo is, vervorm dan de zijflappen iets minder stevig en duw deze minder stevig tegen uw schouderspieren. Het kinstuk schuift dan iets verder weg van uw keel. 
• Wanneer u de voorkant van de kraag op zijn plaats houdt, plaatst u de achterzijde van de kraag en maakt deze vast met de klittenbanden. Wees er zeker van dat de achterzijde van de kraag tegen het centrum ligt van de achterkant van uw hoofd.
• Om de kraag strakker te doen, plaatst u uw duim of vingers in de opening van de kraag bij de luchtpijp en maakt eerst een klittenband los. Plaats de kraag strakker en maak nu het klittenband weer vast. Blijf de achterkant van de kraag goed tegen het centrum van het achterhoofd houden.
• Doe nu de andere zijde van de kraag en herhaal de volgorde van de stappen totdat de halskraag volledig past.
  
  
• Wanneer u de halskraag op de juiste manier heeft aangelegd, dient uw kin precies in het kinstuk te vallen. De zijkanten van de achterzijde van de kraag overlappen de voorkant van de kraag. Het plastic van de kraag mag nergens uw huid raken.  (zie afbeelding 3)

3.

De halskraag verwijderen  

Kijk voor u de halskraag afdoet eerst hoe het klittenband is vastgemaakt. Dan weet u hoe u het later op dezelfde manier weer vastmaakt. Gebruik een pen of marker om de positie van het klittenband te markeren.

Reinigen van de kraag en beschermen van de huid  

Het schoonhouden van de halskraag en uw huid is erg belangrijk tijdens uw herstel. Als u de kraag op de juiste manier reinigt, voorkomt dit onnodige irritaties van uw huid.

• Wanneer u de halskraag wilt reinigen, heeft u een extra set met binnenvoering nodig.
• Heeft u geen extra binnenvoering gekregen? Vraag die dan alsnog bij degene van wie u de halskraag gekregen heeft. Ook als uw binnenvoering beschadigd of bevuild is, moet u deze laten vervangen.   

Achterzijde binnenbekleding                                 Voorzijde binnenbekleding

                           Kinzijde binnenbekleding 

• Uw halskraag met binnenbekleding moet regelmatig gereinigd worden.
• Een handig moment is wanneer u gaat douchen/wassen of wanneer u naar bed gaat. Dit betekent dat u hierna de nieuwe set binnenbekleding aanbrengt en dat de oude set gereinigd kan worden en in de tussentijd kan drogen.
• Let erop dat de bekleding die u gaat gebruiken altijd droog is.
• Wanneer u de halskraag af doet moet u altijd de nek en kin gecontroleerd hebben op huidirritaties. (zie afbeelding 4)

  4.

• De binnenvoering van de kraag is met de buitenkant verbonden door middel van klittenbanden.
• Verwijder de binnenvoering en was deze met milde handzeep en water. Gebruik geen bleekmiddel, hardnekkige chemicaliën of wasmiddel. Spoel de binnenvoering goed af met schoon water.
• Leg deze hierna op een schone en droge handdoek en klop het overtollig water er voorzichtig af. Leg de bekleding vervolgens op een schone en droge tafel om aan de lucht te drogen. Doe de bekleding nooit in de droger.
• Is het plastic van de buitenzijde van de kraag bevuild? Dan kunt u dit ook schoonmaken met milde handzeep en water. Ook dit moet hierna aan de lucht drogen. (zie afbeelding 5)

   5.

• Leg op de juiste wijze de binnenvoering weer terug door deze vast te laten plakken aan het klittenband van de kraag.  
• Let op!De binnenbekleding van de halskraag heeft zowel een witte als grijze zijde dat het foam bedekt. De witte zijde moet altijd contact maken met de huid. Wanneer u de bekleding correct plaatst, zonder plooien, ziet u de grijze zijde aan de buitenkant. Plaats hierna de binnenbekleding op de juiste plek op het plastic van de kraag, zodat de bekleding iets uitsteekt.  
• Plaats de binnenbekleding zo, dat het plastic niet uitsteekt en de huid niet kan beschadigen.

Hulp bij problemen

• Heeft u de kraag juist aangelegd en drukt hij toch pijnlijk tegen uw huid? Informeer dan naar de mogelijkheden bij Brink Orthopedie (050) 5270400 of neem contact op met de polikliniek Neurochirurgie.
• Als er enige afwijking is tussen de richtlijnen uit deze folder en de instructies van uw behandelend arts, volg dan de instructies van uw arts of neem contact op.
• Bekijk de instructiefilm van de fabrikant (in het Engels) op Youtube: https://youtu.be/jgxv4L9CZbg

Tot slot

Heeft u naar aanleiding van deze folder nog vragen? Stelt u die dan aan de arts, verpleegkundig specialist of verpleegkundige. Bij vragen of onduidelijkheden kunt u de eerste 24 uur na uw bezoek de Spoedeisende Hulp (SEH) bellen. Ook kunt u contact opnemen via de polikliniek Neurochirurgie.

Tevredenheid

Wij gaan ervan uit dat de behandeling naar tevredenheid loopt. Bent u niet tevreden? Bespreek dit dan eerst met degene die hiervoor direct verantwoordelijk is. U kunt ook een afspraak maken met het hoofd van de afdeling of met de klachtenfunctionaris van het ziekenhuis. Meer informatie hierover vindt u op: Vertel het ons (martiniziekenhuis.nl)

Versie: 00033 05-2023 Harde halskraag op de Spoedeisende Hulp