Tracheostoma
Inleiding
Uw familielid of naaste is opgenomen op de Intensive Care en heeft op dit moment ondersteuning van de ademhaling nodig. In deze folder leest u over een tracheostoma. De informatie in deze folder is een aanvulling op het gesprek met de behandelend specialist (intensivist) en verpleegkundige.
Wat is een tracheostoma?
Een tracheostoma is een opening van de luchtpijp naar de hals. De operatie, waarbij de opening wordt gemaakt, heet een tracheotomie. Deze ingreep wordt onder narcose uitgevoerd. Zo heeft de patiënt zo min mogelijk last van de ingreep. Het aanleggen van het tracheostoma gebeurt via een sneetje tussen de adamsappel en het bovenste gedeelte van het borstbeen. Daarna plaatst de chirurg een buisje in de luchtweg. Dit buisje heet een tracheacanule.
De tracheacanule vervangt de tube die via de mond was ingebracht. Daarna wordt de beademingsmachine aangesloten op de tracheacanule. Zo ondersteunt de machine de ademhaling helemaal of gedeeltelijk. Soms mag de patiënt zelfstandig via de canule ademen, dus zonder hulp van de beademingsapparatuur. Dat kan ook door extra zuurstof toe te dienen.
Redenen voor een tracheostoma
De intensivist besluit of uw familielid of naaste een tracheostoma krijgt. Daarvoor zijn een paar redenen:
- De beademing gaat lang duren. Een tracheostoma veroorzaakt minder irritatie van de mond en keel en voelt daardoor prettiger.
- Het went niet om zonder beademing te ademen. Met een tracheostoma is het vaak makkelijker.
- Slijm uit de longen kan onvoldoende worden opgehoest. Een tracheostoma maakt het mogelijk om overtollig slijm weg te zuigen.
- Er is een zwelling in het gezicht of in de luchtwegen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door een ongeval of operatie. Het is dan belangrijk dat de luchtweg open blijft. Een tracheostoma zorgt voor een vrije luchtweg.
Mogelijke complicaties van een tracheostoma
Als er een tracheostoma is aangelegd, kunnen er na een tijd complicaties zijn. Bijvoorbeeld:
- Een nabloeding.
- Lucht onder de huid (subcutaan emfyseem).
- Een infectie.
- Verlies van de canule.
- Een vernauwing van de luchtpijp.
De cuff
De meeste tracheacanules hebben aan het uiteinde een ballonnetje. Dat ballonnetje noemen we een cuff. Een opgeblazen cuff zorgt ervoor dat de luchtweg naar de keelholte volledig is afgesloten. Het in- en uitademen gaat dan helemaal via de tracheacanule. De opgeblazen cuff zorgt ervoor dat er geen speeksel in de luchtwegen kan komen.
Spreken met een tracheacanule
Om te kunnen spreken moet er lucht langs de stembanden stromen. Een opgeblazen cuff maakt dat onmogelijk. Praten met een tracheacanule is dus alleen mogelijk als de cuff leeg is en er genoeg lucht langs de canule kan gaan. De arts bepaalt wanneer de cuff niet opgeblazen hoeft te zijn.
Eten en drinken met een tracheacanule
Eten en drinken met een tracheacanule hangt af van de situatie. Als het niet kan, dan wordt voeding en vocht via een maagsonde of een infuus toegediend.
Verzorging van een tracheostoma en tracheacanule
De verpleegkundige verzorgt 3 keer per dag het tracheostoma en de canule. De huid rondom het stoma wordt schoongemaakt en het slijm wordt uit de canule weggehaald..
Wanneer wordt het tracheostoma verwijderd?
Er zijn verschillende redenen om een tracheostoma aan te leggen. Dat geldt ook voor het weghalen ervan. Dit gebeurt op de IC of verpleegafdeling. Redenen voor het verwijderen van de canule:
- Als de patiënt moeilijk went om zonder beademing te ademen. De tracheacanule wordt pas verwijderd als de patiënt volledig zelfstandig kan ademen.
- Als een patiënt te veel slijm aanmaakt. De tracheacanule wordt pas verwijderd als de patiënt zelfstandig het overtollige slijm kan ophoesten of wanneer de slijmproductie minder is geworden.
- Als een patiënt een zwelling heeft in het gezicht of bij de luchtwegen: de tracheacanule wordt pas verwijderd als de zwelling minder is geworden. Pas dan is de luchtweg vrij.
Na het verwijderen van de tracheacanule wordt de opening luchtdicht verbonden en sluit die vanzelf. Dit duurt ongeveer 1 tot 3 weken.
Versie: v1 1224658 Tracheostoma 2023-08