Inleiding
Uw Mond-Kaak-Aangezichtschirurg (MKA)-chirurg heeft u uitgelegd dat u in aanmerking komt voor operatieve kaakorthopedie. In deze folder leest u wat deze operatie inhoudt. Ook leest u wat u kunt verwachten. Deze folder is een aanvulling op het gesprek met uw chirurg.
Operatieve kaakorthopedie
Operatieve kaakorthopedie, ook wel kaakcorrectie genoemd, is een onderdeel van de Mond-Kaak-Aangezichts-chirurgie. Net zoals de orthodontist tanden recht kan zetten, kan de MKA-chirurg de stand van de kaak corrigeren. Dat gebeurt met operatieve kaakorthopedie.
Het doel van de operatieve kaakorthopedie is om een evenwicht te bereiken tussen het boven- en ondergebit, de kauwspieren, de luchtweg en het gelaat. Het gaat hierbij zowel om de manier waarop uw gebit beter kan functioneren als om hoe u eruit ziet.
Meestal combineren we een kaakcorrectie met een orthodontische behandeling.
Dat houdt in dat u een beugel krijgt. In veel gevallen is dat een vaste beugel met slotjes, maar het kan ook een clear aligner zijn. Die behandeling wordt door de orthodontist uitgevoerd. Bij de operatieve kaakorthopedie werken de MKA-chirurg, de orthodontist en de tandarts nauw samen.
Voor wie is operatieve kaakorthopedie?
Niet iedereen vindt uiterlijk en de stand en functie van het gebit even belangrijk. Sommige mensen hebben erg veel last van kleine onregelmatigheden in hun gebit. Anderen zijn tevreden met bijvoorbeeld een duidelijk terugliggende kin. De wens voor een behandeling kan daarom per persoon verschillend zijn.
Een onregelmatige stand van tanden en kiezen komt vaak voor. Dit kan de orthodontist met behulp van een beugel verbeteren. Soms is er naast een afwijkende stand van het gebit ook een afwijkende stand van één of beide kaken. Dan kan naast een orthodontische behandeling ook een chirurgische kaakcorrectie nodig zijn. Kauwen, afbijten, passieve lipsluiting, slikken en spraak worden hierdoor beter.
Soms is de ingreep ook goed voor het gebitsbehoud. Het gebit is dan beter te reinigen en er is minder kans op slijtage en tandvleesbeschadiging.
Goed om te weten
- De operatie gebeurt meestal volledig vanuit de mond. Hierdoor zullen er geen littekens aan de buitenkant van het gezicht zijn.
- De plaatjes en schroefjes waarmee de kaken zijn vastgezet, zijn gemaakt van titanium. Omdat titanium niet schadelijk is, mogen ze in het lichaam achterblijven.
Het onderzoek
U wordt onderzocht door de MKA-chirurg en de orthodontist. Zij beoordelen of bij u een chirurgische kaakcorrectie mogelijk of nodig is. Dit gebeurt vaak tijdens aparte afspraken. Soms onderzoeken de MKA-chirurg en de orthodontist u samen op een speciaal spreekuur. U kunt uw klachten en wensen altijd met uw orthodontist of MKA-chirurg bespreken.
Uw gebit, kaken, gezicht en profiel worden onderzocht. Ook worden er lichtfoto’s en röntgenfoto’s gemaakt, soms ook afdrukken of een scan van uw gebit. De MKA-chirurg maakt daarna een behandelplan en bespreekt dit met u. U hoort ook over de voordelen, nadelen en de risico’s van dat plan.
Vragen stellen
Het is belangrijk om in deze fase vragen te stellen over alles wat nog onduidelijk is. Heeft u vragen over aanvullende cosmetische correcties? Bijvoorbeeld voor uw neus, kin, hals of oogleden? Dan mag u die vragen meteen stellen. Pas als geen vragen meer hebt en alles duidelijk is, kunt u een goede beslissing nemen.
Orthodontie
Bijna altijd krijgt u naast een chirurgische kaakcorrectie een orthodontische behandeling. De orthodontist zet in de bovenkaak en onderkaak de tanden en kiezen weer goed. Zo passen uw boven- en ondergebit na de operatie goed op elkaar. De behandeling gebeurt met vaste beugels (slotjes) of onzichtbare beugels (aligners). Tijdens de behandelperiode bezoekt u de orthodontist iedere maand.
Kiezen trekken
Soms vindt de orthodontist het nodig om een paar kleine kiezen te trekken. Dit is om uw bovengebit en ondergebit beter op elkaar te laten aansluiten. Hierdoor kan het gebeuren dat uw tanden en kiezen tijdens de voorbehandeling met orthodontie minder goed op elkaar passen.
Verstandskies verwijderen
In de meeste gevallen kan een niet doorgebroken verstandskies tijdens de kaakcorrectie verwijderd worden. Af en toe komt het voor dat een niet doorgebroken verstandskies tijdens de ingreep in de weg kan zitten. Het is dan nodig om de verstandkies vooraf te verwijderen. Dat gebeurt 4 tot 6 maanden voor de operatie.
Voor- en nabehandeling
De orthodontische voorbehandeling duurt gemiddeld 12 maanden. Na de chirurgische kaakcorrectie volgt de orthodontische nabehandeling. Ongeveer 9 maanden na de operatie wordt de vaste orthodontische apparatuur verwijderd. Dat betekent dat de vaste beugel uit uw mond gaat, of de alignerbehandeling klaar is. Daarna plaatst de orthodomntist meestal draadjes achter de tanden en krijgt u een nachtbeugel.
Kosten
Of de kosten van een kaakcorrectie worden vergoed, hangt af van uw zorgverzekering en de ernst van de kaakstandafwijking. Meestal dienen de orthodontist en de MKA-chirurg een verzoek tot machtiging in bij uw zorgverzekeraar. Als u hierover vragen heeft, dan kunt u contact opnemen met uw specialist en/of uw verzekering.
Voorbereiding
Voor de operatie heeft u nog enkele afspraken en voorbereidingen. Hieronder leest u er meer over.
Operatie inplannen
Na de orthodontische voorbehandeling gaat u weer naar de MKA-chirurg. Hier plant u een afspraak voor de chirurgische kaakcorrectie in. De operatie die de chirurg uitvoert hangt af van de stand van de kaken en van uw specifieke wensen. Voor de operatie, die onder narcose plaatsvindt, wordt u op de opnamelijst geplaatst. Vaak wordt u binnen enkele maanden geopereerd.
Onderzoeken
Vier tot zes weken voor de operatie krijgt afspraak op de poli MKA, er worden dan lichtfoto’s genomen en een röntgenscan (CBCT) en digitale gebitsscan gemaakt om de operatie voor te bereiden in 3D. De 3D simulatie van de operatie kan desgewenst ook met u worden gedeeld en worden besproken. Kort voor de operatie maakt de orthodontist speciale haakjes aan uw beugel vast.
Nuchter zijn
U wordt op de dag van de operatie opgenomen. U moet dan nuchter naar het ziekenhuis komen. Tijdens uw bezoek aan de polikliniek en uw preoperatief consult met de afdeling anesthesiologie is dit met u besproken. Wat u wel en niet mag eten en drinken leest u in de folder Anesthesie en preoperatief spreekuur.
De operatie
De meest voorkomende reden voor een kaakcorrectie is een te kleine onderkaak. Dit kan de chirurg behandelen door de onderkaak te verlengen. Eerst maakt de chirurg een kleine snede in het tandvlees naast de achterste kies om vervolgens met een dunne zaag een zaaglijn in de onderkaak aan te brengen bot. Vervolgens wordt de onderkaak zo gespleten dat de onderkaak naar voren kan uitschuiven. Er is dan nog steeds contact tussen de botdelen, zodat ze voorspelbaar aan elkaar vast kunnen groeien.
Kaakcorrectie bij een te kleine onderkaak
Tijdens de operatie plaatst de MKA-chirurg de onderkaak in de gewenste stand tegen de bovenkaak. Dit gebeurt met een kunststof plaatje. Dit plaatje is door de tandtechnicus gemaakt aan de hand van de afdrukken van uw gebit. De chirurg zet beide kaken aan elkaar vast met staaldraadjes. Deze draadjes worden bevestigd aan speciale haakjes. Deze haakjes heeft de orthodontist aan de beugel gemaakt.
De kaakdelen van de onderkaak worden in hun nieuwe stand aan elkaar bevestigd. Dit gebeurt met kleine plaatjes of schroefjes. Bijna altijd is het mogelijk de staaldraadjes los te knippen. Hierdoor kan de mond na de operatie weer open. Er zitten dan alleen elastiekjes tussen boven- en onderkaak.
Kaakcorrectie bij een te grote onderkaak
Tijdens de operatie plaatst de MKA-chirurg de onderkaak in de gewenste stand tegen de bovenkaak. Dit gebeurt met een kunststof plaatje. Dit plaatje is door de technisch geneeskundige geprint aan de hand van de scan van uw gebit. Tijdens de operatie zet de chirurg beide kaken tijdelijk aan elkaar vast met staaldraadjes. Deze draadjes worden bevestigd aan speciale haakjes. Deze haakjes heeft de orthodontist aan de beugel gemaakt. Wanneer u aligners heeft worden er speciale schroefjes gebruikt.
De kaakdelen van de onderkaak worden in hun nieuwe stand aan elkaar bevestigd. Dit gebeurt met kleine titanium plaatjes en schroefjes. Daarna knipt de chirurg de staaldraadjes weer los en verwijderd deze weer. Hierdoor kan de mond na de operatie weer open. Er zitten dan alleen elastiekjes tussen boven- en onderkaak.
Kaakcorrectie bij een te grote onderkaak
Een te grote onderkaak wordt meestal naar achteren geschoven. Dit gebeurt via dezelfde operatietechniek als bij de te kleine onderkaak.
Vaak is bij mensen met een te grote onderkaak de bovenkaak juist achtergebleven in groei. De onderkaakoperatie gebeurt daarom vaak in combinatie met een verplaatsing van de bovenkaak. De bovenkaak wordt dan naar voren geplaatst en de onderkaak een beetje naar achteren.
Verplaatsing van de hele bovenkaak
Is de bovenkaak achtergebleven in groei? Dan moet de chirurg vaak de bovenkaak verschuiven. Dit geldt ook voor mensen bij wie te veel tandvlees van de bovenkaak zichtbaar is en bij mensen met een open beet. De bovenkaak kan worden benaderd door een kleine snede in het tandvlees achter de bovenlip. Er kan vervolgens een zaagsnede worden gemaakt boven de tanden en de kiezen door neusbijholte.
Tijdens deze operatie verschuift of draait de MKA-chirurg de bovenkaak in de goede richting. Deze wordt nauwkeurig in de nieuwe positie gezet waarna aan weerszijden van de zaaglijn het bot met elkaar wordt verbonden met titanium plaatjes en schroeven. Deze worden tegenwoordig vaak voorafgaand aan de operatie geprint uit titanium. De mond kan na de operatie gewoon open. Wel zitten er meestal elastiekjes tussen boven en onderkaak.
Kincorrectie
Soms is het nodig om de kin iets te verschuiven of in te korten, zodat er een mooier profiel ontstaat. Dit gebeurt dan in combinatie met een kaakcorrectie. Achter de onderlip en onder de ondertanden maakt de chirurg dan een snede in het tandvlees en een zaaglijn in het bot. Zo is het mogelijk om het onderste gedeelte van de kin te verschuiven (meestal naar voren). Op de nieuwe plaats wordt de kin met een plaatje en enkele schroefjes vastgezet.
Duur van de operatie
De duur van de operatie varieert van één tot drie uren, afhankelijk van de correctie. U bent meestal tot de volgende ochtend opgenomen in het ziekenhuis.
Na de operatie
Na de operatie blijft u eerst een paar uur op de uitslaapkamer. Daarna gaat u naar de verpleegafdeling. Meestal heeft u na de operatie weinig pijn. U kunt de eerste dag wel last hebben van keelpijn. Uw gezicht is de eerste dagen na de operatie vaak wel opgezwollen. Die zwelling wordt na 3 dagen snel minder. Het is belangrijk bezoekers te vertellen over deze zwelling, zodat ze voorbereid zijn.
Zacht voedsel
Soms komt er na de operatie een beetje bloed in de mond of er komt wat bloed uit de neus, dat is normaal. Het is beter om dan niet uw neus uit te snuiten (ophalen mag wel). Meestal heeft u een aantal elastiekjes tussen boven- en onderkaak. U kunt hierdoor direct na de operatie uw mond al een beetje openen. Tijdens uw verblijf in het ziekenhuis krijgt u zacht voedsel. De eerste dagen kan eten lastig zijn, doordat uw gezicht gezwollen is en slikken nog wat gevoelig is. Wij adviseren u om de eerste 4 weken na de ingreep zacht voedsel te gebruiken. De plaatjes en schroefjes worden anders mogelijk te zwaar belast.
Duur ziekenhuisverblijf
De meeste mensen kunnen de ochtend na de operatie al naar huis. Voor u naar huis gaat krijgt u nog een controle bij de MKA-chirurg op de polikliniek, deze controleert dan hoe het met u gaat en of de tanden en kiezen goed op elkaar passen. Als dat nodig is, krijgt u strakkere of lossere elastiekjes. Ook krijgt u recepten voor medicatie en uitleg omtrent het gebruik.
Weer naar huis
Als u weer thuis bent is het belangrijk de eerste 2 weken rustig aan te doen. Daarna kunt u weer beginnen met werk of school. Rustige sporten zoals joggen en zwemmen mogen dan ook weer. Contactsporten, zoals balspelen en judo, kunt u het beste de eerste 6 weken niet doen, net als zware lichamelijke inspanning.
Elastiekjes
De meeste patiënten hebben na de operatie elastiekjes tussen boven- en onderkaak. In de eerste 6 weken na de operatie moet u deze dagelijks vervangen. U kunt leren om ze zelf in en uit te doen. Spreken en eten is gewoon mogelijk.
Oefeningen
De kaakgewrichten ende kauwspieren kunnen in de eerste maanden na de operatie nog stijf en soms gevoelig zijn. Vier weken na de operatie moet u onderkaakcorrectie-oefeningen gaan doen. Deze oefeningen zijn om de mondopening weer te verbeteren en de spieren soepel te maken. Soms heeft u fysiotherapie nodig, daarvoor verwijst de MKA-chirurg u dan naar een gespecialiseerde fysiotherapeut.
Mondverzorging
Goede mondverzorging is na de operatie erg belangrijk. U geneest zo sneller en het is goed voor uw gebit. Het reinigen kan in het begin lastig zijn door de elastiekjes. U mag na de operatie direct weer beginnen met tandenpoetsen. Doe dit met een zachte borstel met kleine kop, bijvoorbeeld een kindertandenborstel.
U krijgt een chloorhexidine mondspoelmiddel voorgeschreven. Hiermee moet u dagelijks spoelen. Dit bevordert een goede genezing van de wondjes en ondersteunt het schoonhouden van de tanden en kiezen. U kunt van het mondspoelmiddel een bruine aanslag op uw tong en tanden krijgen. Dat is maar voor even en verdwijnt door goed te poetsen. Het kan fijn zijn om uw lippen enigszins vettig te houden, hiervoor kunt u vaseline of een lippenbalsem gebruiken.
Voeding
Het is erg belangrijk dat de kaken na de kaakcorrectie onbelast in de nieuwe stand kunnen vastgroeien. In de eerste week na de operatie eet u vooral vloeibaar en zacht. In de tweede week is de zwelling meestal dusdanig afgenomen dat u al zachte voeding kunt nemen, u moet hierbij denken aan brood zonder korsten of zachtgekookte pasta. Een beetje met de kaken duwen op elkaar kan geen kwaad, maar grote kauwkrachten moet u nog vermijden. De bereiding van dun voedsel kost extra tijd en moeite. Het is verstandig om vaker per dag te eten, zodat u per keer wat minder hoeft te eten.
U kunt alles eten, alleen niet op de normale manier. Het beste kunt u het voedsel in het begin pureren met een blender of staafmixer. Als het nog te dik is, kunt u de voeding dunner maken door kookvocht, melk, bouillon of jus toe te voegen. Blikproducten zijn zacht en gemakkelijk te verwerken. Uiteraard zijn er ook veel recepten voor voedzame smoothies.
Op gewicht blijven
Meestal vallen mensen een paar kilo af na de operatie, tijdens het verblijf in het ziekenhuis. Na thuiskomst moet u proberen het lichaamsgewicht weer op orde te brengen. U heeft namelijk energie nodig voor een goed herstel en een goede genezing. Meestal is normale voeding hiervoor voldoende. In sommige gevallen kunnen speciale pakjes drinkvoeding behulpzaam zijn. Als het nodig is, kan de diëtist van het ziekenhuis u hierbij helpen.
Mogelijke complicaties
Er kunnen complicaties optreden, maar dat verschilt per patiënt en per ingreep. De MKA-chirurg bespreekt dit met u. Hieronder leest u meer over de algemene risico’s.
Verminderd gevoel
De zenuw die voor het gevoel in de onderlip en kin zorgt, loopt langs de zaagsnede in het bot. Na de operatie heeft u daardoor een tijdje een verminderd gevoel in de onderlip. Dit is in uw gezicht niet zichtbaar. Het herstel duurt meestal een paar maanden tot soms een jaar.
Er is een risico is dat het verminderde gevoel van een klein deel van de onderlip of kin blijvend is. Dit gebeurt bij zo'n 10 procent van de operaties.
Pijnklachten
Verder bestaat vooral na onderkaakcorrecties het risico dat de kaakgewrichten pijnklachten kunnen geven. Dit is bijna altijd tijdelijk.
Risico’s narcose
Aan iedere operatie die wordt uitgevoerd onder narcose zijn er risico’s van een narcose. Om dit risico te beperken, krijgt u vooraf een afspraak bij de anesthesist.
Terugkeer oude stand
Er is een risico dat de kaak iets terugkeert naar de stand van voor de operatie. Dit is vergelijkbaar met de stand van de tanden na een orthodontische behandeling.
Controle
U komt regelmatig voor controle terug bij de MKA-chirurg en de orthodontist. Er wordt dan gekeken of de kaken nog steeds goed op elkaar passen en of de wonden goed genezen. Er worden ook controle röntgenfoto’s en lichtfoto’s gemaakt.
De orthodontische nabehandeling duurt gemiddeld 9 maanden. Ook daarna komt u nog regelmatig bij de orthodontist voor controle. U blijft zeker tot 1 jaar na de operatie onder controle bij de MKA-chirurg.
Veelgestelde vragen
Hieronder ziet u een overzicht van veelgestelde vragen over operatieve kaakorthopedie.
Hoe oud moet ik zijn om een chirurgische kaakcorrectie te kunnen ondergaan?
Kaakcorrecties worden alleen uitgevoerd bij mensen die volgroeid zijn. Meestal vanaf 15 of 16 jaar. Is er op jonge leeftijd al een kaakprobleem? Dan kan de orthodontist soms met speciale apparatuur de groeirichting proberen te beïnvloeden.
Hoelang duurt de totale behandeling?
Een chirurgische kaakcorrectie moet bijna altijd met een orthodontische behandeling worden gecombineerd. Daardoor duurt de totale behandeling 18 tot 24 maanden.
Wat voor soort beugel krijg ik?
De orthodontist gebruikt vaak vaste apparatuur. Deze apparatuur wordt met speciale slotjes (brackets) op de tanden en kiezen bevestigd. Ook kan er soms gebruik worden gemaakt van transparante beugelhoesjes (clear aligners) om tanden en kiezen te verplaatsen. Dit is de laatste jaren in toenemende mate het geval.
Hoelang moet ik in het ziekenhuis blijven?
De meeste patiënten kunnen de dag na de operatie al naar huis. Soms voelt een patiënt zich nog niet fit genoeg de dag na de operatie, dan is het uiteraard altijd mogelijk om nog één of enkele nachten langer te blijven.
Krijg ik na de operatie veel pijn?
Het is opvallend dat de meeste patiënten na de operatie maar weinig last van pijn hebben. Wel hebben de meesten de eerste dagen na de operatie een gezwollen gezicht. Natuurlijk wordt er tijdens uw ziekenhuisopname en na ontslag gezorgd voor voldoende pijnbestrijding.
Krijg ik zichtbare littekens?
De chirurgische kaakcorrectie gebeurt altijd helemaal via de mond. Hierdoor ontstaan er dus geen zichtbare littekens. Heel sporadisch is het nodig om een kleine snee in de huid te maken, dan zal dit onopvallend in de huidlijnen gebeuren. Dat wordt dan eerst met u besproken.
Wanneer kan ik na de operatie weer aan het werk of naar school?
Meestal kunt u na ongeveer 2-3 weken weer naar uw werk of school.
Hoelang blijven mijn kiezen op elkaar na de operatie?
Tegenwoordig maakt de MKA-chirurg bij kaakcorrecties gebruik van kleine plaatjes en schroefjes. Deze worden gebruikt voor het vastzetten van de kaakdelen. De kaken worden daarom na de operatie niet meer op elkaar te vastgezet. U krijgt dan alleen elastiekjes tussen boven- en onderkaak. Hierdoor kan de mond direct na de operatie weer open.
Hoelang mag ik na de operatie niet kauwen?
Het is erg belangrijk dat de kaken na de kaakcorrectie onbelast in de nieuwe stand kunnen vastgroeien. In de eerste week na de operatie eet u vooral vloeibaar en zacht. In de tweede week is de zwelling meestal dusdanig afgenomen dat u al zachte voeding kunt nemen, u moet hierbij denken aan brood zonder korsten of zachtgekookte pasta. Een beetje met de kaken duwen op elkaar kan geen kwaad, maar grote kauwkrachten moet u nog vermijden. De bereiding van dun voedsel kost extra tijd en moeite. Het is verstandig om vaker per dag te eten, zodat u per keer wat minder hoeft te eten.
Moeten de plaatjes en schroefjes weer worden verwijderd?
In principe hoeven de titanium plaatjes en schroeven na de kaakoperatie niet verwijderd te worden. Als het nodig is om toch een plaatje of schroefje te verwijderen, dan bespreekt de MKA-chirurg dit met u. Het verwijderen gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving.
Wat kost de behandeling?
Meestal wordt de kaakchirurgische behandeling door uw zorgverzekering uit de basisverzekering vergoed. Hiervoor zal de kaakchirurg voordat u start met de beugel een aanvraag doen bij de zorgverzekeraar. Als u ouder dan 18 jaar bent heeft u uiteraard wel jaarlijks een eigen risico voor specialistische hulp. Aan de orthodontische behandeling zijn in de meeste gevallen wel kosten voor u verbonden. Wij adviseren u van tevoren contact op te nemen met uw zorgverzekeraar.
Wanneer uw operatieve kaakcorrectie om strikt cosmetische redenen zal worden uitgevoerd komt u niet voor vergoeding in aanmerking en zult u de behandeling en bijkomende kosten zelf moeten bekostigen. Wij maken daarvoor een begroting.
Mond-, Kaak-, Aangezichtschirurgie (MKA) (polikliniek)
Op werkdagen van 8.00 tot 16.00 uur.
Tel.: (050) 524 6980
E-mail: mka@mzh.nl