Nierfunctievervangende therapie

Inleiding

Een familielid of naaste van u heeft nieren die niet voldoende functioneren. Daarom is het nodig om de functie van de nieren voor een tijdje over te nemen. Dat gebeurt met nierfunctievervangende apparatuur. Het onvoldoende functioneren van de nieren kan verschillende oorzaken hebben. De intensivist informeert u hier uitgebreid over. Deze folder is een aanvulling op het gesprek met de behandelend arts.  

De nieren

De meeste mensen hebben 2 nieren. Die zitten aan de achterkant van het lichaam, boven in de rug. Nieren krijgen zuurstofrijk bloed van de nierslagader. De nierslagader is een zijtak van de grote lichaamsslagader, de aorta. De nieren hebben 3 belangrijke functies:

• Nieren verwijderen afvalstoffen. In het menselijk lichaam worden allerlei stoffen geproduceerd. De nuttige stoffen worden gebruikt, de afvalstoffen blijven over. De nieren maken urine aan en via de urine verdwijnen de afvalstoffen uit het lichaam. Ook voeren de nieren stoffen af waarvan er te veel zijn, zoals zouten en zuren.
• Nieren reguleren uw waterhuishouding. Het menselijk lichaam bestaat voor ongeveer 80% uit water. De nieren zorgen ervoor dat dit zo blijft. Nieren voeren het vocht af als er te veel van is. Dat vocht gaat als urine uw lichaam uit.
• Nieren maken hormonen aan. Hormonen zorgen ervoor dat bepaalde processen in het lichaam goed verlopen. Deze hormonen zijn nodig voor het regelen van de bloeddruk, het kalkgehalte in het bloed en het aanmaken van rode bloedlichaampjes.

Als uw nieren minder goed werken

De medische term voor nieren die minder goed werken is nierinsufficiëntie. Dit kan chronisch zijn of plotseling ontstaan. Als u chronische nierinsufficiëntie heeft, dan is dat blijvend. Dan gaat het niet meer over. Op de afdeling Intensive Care gaat het meestal om patiënten met een acute nierinsufficiëntie. Dit betekent dat de patiënt plotseling een ernstig nierfunctieverlies heeft. Meestal gebeurt dit als de nieren niet genoeg doorbloeding hebben. Deze verminderde doorbloeding heeft verschillende oorzaken.

Door een verminderde doorbloeding raken de cellen in de nieren beschadigd. Dan functioneren de nieren niet meer goed. De patiënt produceert minder of geen urine en afvalstoffen verdwijnen niet of niet genoeg uit het lichaam. Ook de aanmaak van hormonen kan verstoord raken. 

Het is dan belangrijk om dan bloedzuivering (hemodialyse) toe te passen. Zo kunnen de afvalstoffen en het vocht toch uit het lichaam weg. Ook kunnen de beschadigde niercellen door hemodialyse herstellen. Meestal duurt het een paar weken voordat de nierfunctie hersteld is en de nieren weer helemaal goed functioneren. Als de nierfunctie vóór de bloedzuivering al niet in orde was, is de kans op herstel kleiner. Dan ontstaat er chronische nierinsufficiëntie.

Manieren van dialyseren

Op de afdeling Intensive Care worden 2 verschillende dialysetechnieken toegepast, namelijk intermitterende hemodialyse en continue hemofiltratie.

Intermitterende hemodialyse

Intermitterende hemodialyse is de bekende vorm van dialyseren. Het bloed gaat via een slangensysteem naar een kunstnier in een dialyseapparaat. Deze kunstnier filtert het bloed van afvalstoffen. Dit gebeurt via een katheter, die in een grote ader bij de patiënt wordt ingebracht. Meestal is dit een ader in de lies of hals.

Een dialyse duurt 3 tot 5 uur en duurt tot alle afvalstoffen en overtollig vocht zijn verwijderd.

Elke ochtend beslist de intensivist, naar aanleiding van de bloeduitslagen, of de patiënt die dag hemodialyse nodig heeft. Soms kan een dag worden overge­slagen. 

Continue hemofiltratie

Soms is hemodialyse niet mogelijk. De intensivist ­bespreekt dit met de patiënt. Vaak wordt dan gekozen voor continue veno-veneuze hemofiltratie (CVVH). Bij CVVH gaat de  bloedzuivering 24 uur per dag door, wat onder meer beter is voor de bloeddruk. CVVH is verder gelijk aan hemodialyse: het bloed gaat via een slangensysteem naar een kunstnier in een dialyseapparaat. Bij CVVH wordt het bloed een paar keer per dag gecontroleerd, om te zien of het bloed voldoende wordt gezuiverd. 

Als de situatie is verbeterd, wordt de patiënt steeds minder afhankelijk van het dialyseapparaat. Dit is onder meer te zien aan de bloed- en urine-uitslagen.

Versie: v1 1166415 nierfunctievervangende therapie 2023-08