De verschillende FODMAPs

Oligosachariden
Van de oligosachariden geven de fructanen en galactanen de meeste klachten.

Fructanen
De voornaamste bronnen van fructanen zijn tarweproducten (brood, ontbijtgranen en pasta) en enkele groenten, zoals uien. Andere bronnen van fructanen zijn inulines en fructo-oligosacharide (ook wel oligofructose en FOS genoemd), die als prebiotica zijn toegevoegd aan bepaalde magere yoghurtsoorten en melkdranken en aan sommige voedingsvezelpreparaten. De voedingsindustrie gebruikt inuline als productverbeteraar in bijvoorbeeld magere melkproducten. Niemand is in staat fructanen te verteren. Fructanen zijn waarschijnlijk de grootste veroorzakers van symptomen van PDS, vermoedelijk omdat de meeste mensen er veel van eten. Ze komen in veel verschillende voedingsmiddelen en in grote hoeveelheden in ons voedselaanbod voor.

Galactanen
Galactanen of galacto-oligosachariden (GOS) komen in de vorm van raffinose en stachyose het meest voor in voedsel. Ze zitten in peulvruchten zoals bruine bonen, linzen en kikkererwten. Net als fructanen kunnen galactanen door niemand worden verteerd of geabsorbeerd en kunnen bij mensen met PDS veel klachten veroorzaken.

Disachariden
Slechts één disacharide kan zich als een FODMAP in voedsel gedragen: lactose.

Lactose
Lactose komt van nature voor in melk van zoogdieren, waaronder koemelk, schapenmelk en geitenmelk. Lactose wordt in de dunne darm gesplitst door het enzym lactase waarna het geabsorbeerd kan worden. Lactase bevindt zich in de wand van de dunne darm. Bij een tekort aan dit enzym is er sprake van lactosemalabsorptie en klachten die hierbij optreden noemen we lactose-intolerantie. De hoeveelheid lactase-enzymen kan per mens verschillen, afhankelijk van factoren als etniciteit (zo maken mensen van Aziatische afkomst vaak weinig lactase aan) en de aanwezigheid van bepaalde darmaandoeningen. Een lactosebeperkt dieet is geen zuivelvrij dieet.

Monosachariden
De enige belangrijke monosacharide die zich kan gedragen als een FODMAP in voeding is fructose.

Fructose
Fructose, ook wel vruchtensuiker genoemd, zit in grote hoeveelheden in verschillende voedingsmiddelen, vooral in bepaalde fruitsoorten en honing. Het wordt ook aan veel voedingsproducten toegevoegd als zoetstof of om het uiterlijk of de textuur te verbeteren. Een teveel aan fructose kan bij sommige mensen PDS-klachten geven, dit noemen we fructose intolerantie. Zij hoeven fructose (of fruit) niet volledig te vermijden. Zolang de fructose in balans is met glucose, of een voedingsmiddel meer glucose dan fructose bevat kunnen er kleine hoeveelheden per keer van gegeten worden zonder PDS-symptomen op te wekken.

Van de geschikte fruitsoorten kunt u beter een paar keer per dag een kleine portie als tussendoortje nemen dan in één keer veel.

Polyolen
Polyolen zijn koolhydraten die door veel mensen slecht geabsorbeerd worden. Polyolen hebben namen die eindigen op 'ol' en omvatten onder anderen sorbitol, mannitol, maltitol en xylitol. Ze komen van nature voor in sommige fruitsoorten (vooral steenvruchten zoals perziken en kersen) en groenten. Ze worden vaak gebruikt in de voedselindustrie als humectanten (stoffen die vocht vasthouden) en kunstmatige zoetstoffen - vooral in 'suikervrije' kauwgom, pepermunt en snoep. Wanneer ze zijn gebruikt als kunstmatige zoetstof, kunnen polyolen worden herkend aan de hand van hun E-nummers – lactitol (E966), sorbitol (E420), mannitol (E421), maltitol (E965), xylitol (E967). Op de verpakking staat dan ook: ‘Overmatig gebruik kan een laxerend effect hebben’. De toegevoegde stof isomalt kan hetzelfde effect hebben.