Nierkanker
Nierkanker wordt in Nederland per jaar bij iets meer dan 15000 mensen vastgesteld. De meest voorkomende vorm van nierkanker is het niercelcarcinoom. Dit ontstaat in de schors van de nier, daar waar het bloed gefilterd wordt.
Oorzaak
Over de oorzaken van nierkanker weten we nog niet veel. Mensen die roken hebben 2-3x meer kans op het krijgen van nierkanker dan niet-rokers en bij ongeveer 2% van de patiënten met nierkanker is er een genetische oorzaak.
Klachten
Klachten die kunnen optreden bij een tumor in de nier zijn flankpijn, bloedplassen en/of een zwelling in de buik. Tegenwoordig worden de meeste niertumoren echter gevonden, omdat er beeldvorming van de buik wordt gedaan in verband met andere klachten. De niertumor wordt dan per toeval gevonden. Veelal geeft een niertumor dan ook geen klachten.
Onderzoeken
CT scan
Om een niertumor goed in kaart te brengen verrichten we een CT van de buik en borstholte. Daarop kunnen we zien hoe groot de afwijking is, waar de afwijking precies in de nier zit en of het beeld past bij een kwaadaardige tumor of meer bij een goedaardige afwijking. Ook kunnen we zien of er mogelijke uitzaaiingen zijn.
Bij kleine afwijkingen (<4 cm) in de nier bestaat er ongeveer 10% kans dat het een goedaardige afwijking is. Uw uroloog bespreekt met u of het zinvol is om een histologisch biopt te nemen uit de afwijking en zo door de patholoog te laten bepalen of het om een goed- of kwaadaardige afwijking gaat. Dit doen we alleen als het consequenties heeft voor de behandeling. Het biopt wordt door de radioloog afgenomen onder plaatselijke verdoving.
Behandeling
Nierkanker kan bij ontdekken alleen in de nier zitten, dan is de behandeling gericht op genezing. Het kan ook zijn dat er al uitzaaiingen zijn op het moment van ontdekken en dan is de behandeling gericht op levensverlenging en voeren we de behandeling samen uit met de internist-oncoloog.
Behandeling van lokaal nierkanker
Doel van de behandeling van nierkanker is het verwijderen of het vernietigen van de kankercellen. Er zijn verschillende manieren om dat te doen. De keuze voor de meest geschikte behandeling hangt af van de grootte en ligging van de tumor in de nier, en de voorgeschiedenis en de leeftijd van de patiënt. Uw uroloog bespreekt met u welke ingreep voor u het meest geschikt is.
Radicale nefrectomie
Bij een radicale nefrectomie (gehele nierverwijdering) wordt de nier waarin de tumor zich bevindt in zijn geheel verwijderd. Afhankelijk van de grootte van de tumor doen we dat bij voorkeur via een kijkoperatie waarvoor we de Da Vinci operatierobot gebruiken. Als de tumor hiervoor te groot is doen we het via een open operatie met een snede onder de ribbenboog.
Voor meer informatie over deze operatie verwijzen we u naar onze folder Verwijderen van (een gedeelte van) de nier.
Voor een filmpje over deze operatie zie: Behandeling Nierkanker
Partiele nefrectomie
Bij een partiele nefrectomie (gedeeltelijke nierverwijdering) wordt de tumor uit de nier verwijderd, terwijl de rest van de nier in het lichaam achterblijft. Dit kan met kleinere tumoren die gunstig in de nier gelegen zijn. Uw uroloog bespreekt met u of de tumor in uw nier daarvoor geschikt is. Deze operatie wordt verricht via een kijkoperatie waarbij we gebruik maken van de Da Vinci operatie robot.
Voor meer informatie over deze operatie verwijzen we u naar onze folder Verwijderen van (een gedeelte van) de nier.
Voor een filmpje over deze operatie zie: Behandeling Nierkanker
Microwave ablation (MWA)
Bij kleine tumoren (<4 cm) bij patiënten die niet geopereerd wensen te worden of waarbij een operatie te risico vol is in verband met de voorgeschiedenis of leeftijd, kunnen we de interventieradioloog vragen om de tumor te verhitten en zo het kankerweefsel te vernietigen. Via de huid worden een of meerdere naalden ingebracht. De ligging van de naalden in de tumor wordt met behulp van de CT scan gecontroleerd en daarna wordt de tumor via de naalden verhit. Dit gaat onder plaatselijke verdoving met een pijnpomp in de rug (epiduraal katheter). De meeste mensen blijven 1 nacht ter observatie in het ziekenhuis. Risico’s van de ingreep zijn: pijn in de flank, koorts, vermoeidheid, abces, nabloeding. De meeste klachten verdwijnen vanzelf binnen 3 weken.
Active surveillance
Vaak vinden we kleine afwijkingen (< 4cm) in de nier per toeval. Niertumoren groeien vaak langzaam. We kunnen ervoor kiezen om de niertumor niet direct te behandelen, maar om in de tijd te kijken of de afwijking gaat groeien. Dan maken we op gezette tijden een controle echo of CT-scan. Pas als we zien dat de afwijking significant gaat groeien, kunnen we dan alsnog een behandeling starten. Dit zorgt ervoor dat met name oudere patiënten niet onnodig blootgesteld worden aan de nadelen van een behandeling bij niet of zeer langzaam groeiende tumoren. We weten dat kleine tumoren slechts een zeer kleine kans hebben om uit te zaaien. Daarom kunnen we in sommige situaties veilig afwachten.
Behandeling van uitgezaaid nierkanker
De behandeling van uitgezaaid nierkanker wordt verricht door de internist oncoloog.
Embolisatie
Als er sprake is van uitgezaaid nierkanker waarbij de niertumor zelf klachten veroorzaakt (bloedpassen, pijn), dan kan de tumor geëmboliseerd worden door de interventieradioloog. Dan wordt er via een bloedvat in de lies een klein slangetje naar de nierslagader opgeschoven en worden er kleine spoeltjes in de nierslagader geplaatst, waardoor er geen bloed meer naar de tumor kan. De niertumor sterft dan af waardoor deze uiteindelijk minder klachten veroorzaakt.
Controles na de (partiele) nefrectomie
Afhankelijk van de uitslag van het weefselonderzoek bespreekt de uroloog met u of er een controle traject moet plaatsvinden en hoe dat er dan uit zal zien. Bij goedaardige afwijkingen is dit veelal niet nodig. Bij nierkanker zien we de patiënten veelal wel terug voor controles waarbij we gebruikt maken van herhaalde beeldvorming (echo of CT scan) en laboratoriumonderzoek. Het onderzoek is gericht op het opsporen van afwijkingen in de goede nier, het terugkomen van de kanker op de plek waar het verwijderd is of uitzaaiingen.