Nefrostomie katheter plaatsen en wisselen

Algemeen

• Neem altijd een geldig legitimatiebewijs mee (rijbewijs, paspoort of identiteitsbewijs).
• Heeft u een zorgverzekering in het buitenland? Neem dan ook uw verzekeringspapieren mee.
• Kunt u om dringende redenen niet komen voor de operatie of het onderzoek? Bel dan met de polikliniek of afdeling.
• Uw persoonlijke medische gegevens en afspraken bekijken? Dat kan in ons digitale patiëntenportaal Mijn Martini. U kunt met uw DigiD inloggen via www.martiniziekenhuis.nl/mijnmartini.

Inleiding

Binnenkort krijgt u een nefrostomie katheter. Dit heeft u met uw arts overlegd. In deze folder leest u wat dit is en hoe u zich voorbereidt. Deze folder is een aanvulling op het gesprek met uw arts.

Nefrostomie katheter

Een nefrostomie katheter is een dun slangetje dat in uw nier wordt geplaatst. Zo kan uw plas meteen uit de nier wegstromen in een katheterzak. U krijgt een dun slangetje (katheter) in uw nier aan de rechter- of linkerzijde. Het plaatsen van een nefrostomie katheter kan tijdelijk zijn of voor altijd. De behandeling wordt uitgevoerd door de interventieradioloog of vaatchirurg.

Voorbereiding

Het is belangrijk dat u zich op het onderzoek voorbereidt. Hieronder leest u hoe u dit doet.

Vooraf doorgeven

Het is belangrijk om onderstaande punten vooraf door te geven aan het ziekenhuis.

• U gebruikt medicijnen.
• U bent allergisch voor bepaalde geneesmiddelen.
• U heeft een bepaalde aandoening, zoals suikerziekte.
• U bent zwanger.

Bloed- en urineonderzoek

Krijgt u voor het eerst een nefrostomiekatheter, dan gebeurt dit meestal via dagverpleging. Soms moet u daarna een nacht in het ziekenhuis blijven. Vóór het onderzoek krijgt u meestal eerst bloed- en urineonderzoek. U mag vóór het onderzoek gewoon eten en drinken.

Antibiotica

Als u een infectie aan de urinewegen heeft, dan krijgt u vaak antibiotica toegediend. Als u bloedverdunners gebruikt, dan vertelt uw arts of en wanneer u hiermee moet stoppen.

De behandeling

• De behandeling gebeurt op de afdeling Interventieradiologie. Tijdens de behandeling ligt u eerst op uw buik. Uw arts kijkt met een echoapparaat waar uw nier aangeprikt wordt. U krijgt een steriel laken over uw rug en dan krijgt u een plaatselijke verdoving.
• Dan wordt de nier aangeprikt en een dun slangetje (katheter) geplaatst. Daarna wordt het slangetje aan de huid vastgemaakt. Dit gebeurt met een klemmetje of met pleisters. Het uiteinde van het slangetje wordt aangesloten op een urinezak.
• Na de behandeling wordt u naar de dagverpleging gebracht.

Duur van de behandeling

De behandeling duurt ongeveer 30 minuten.

Na de behandeling

Na de behandeling blijft u een paar uur op de dagverpleging. Het kan zijn dat u een nacht in het ziekenhuis blijft. Na de behandeling kan er wat bloed in de urinezak komen, uw plas kleurt dan roze. Bloedverlies is normaal en verdwijnt na een paar dagen.

Als u bent gestopt met het gebruik van bloedverdunners, dan vertelt uw arts wanneer u die weer mag innemen. Na de behandeling wordt een nieuwe afspraak gemaakt om de katheter te verwisselen. Dat gebeurt elke 3 maanden. Verderop in deze folder leest u daar meer over.

Weer naar huis

Als u zich houdt aan de leefregels en uw katheter goed verzorgt, dan kan er niet veel mis gaan. Hieronder leest u over de dagelijkse verzorging en krijgt u uitleg over de urinezakken, de nachtzakken en de controles.

Leefregels

Een katheter vormt geen enkele belemmering voor uw dagelijkse activiteiten. U mag bijvoorbeeld autorijden, sporten, fietsen, werken en douchen.

Er zijn een paar leefregels waar u zich aan moet houden:

• Zwemmen en in bad gaan is niet toegestaan.
• De urinezak moet altijd lager hangen dan de katheter.
• Drink voldoende, het liefst 2 liter vocht per dag.

Verzorging

U krijgt een startpakket mee naar huis met materiaal voor de eerste weken (pleisters, beenzakken, nachtzakken en gaasjes). Voor de periode daarna kunt u telefonisch of via internet materiaal bestellen bij Hoogland Medical, die de artikelen bij u thuis aflevert.

Pleisters en gaasjes wisselen

• Bij elke handeling aan de katheter staat goede hygiëne voorop. U wast daarom altijd eerst uw handen. De katheter is aan de huid gefixeerd met een klemmetje of een fixatiepleister. Het is belangrijk dat de katheter goed op zijn plaats blijft zitten.
• De gaasjes en pleisters waarmee de katheter is afgeplakt – dus niet de fixatiepleister – moeten elke 3 tot 4 dagen gewisseld worden.
• Dit kan iemand voor u doen of de thuiszorg komt daarvoor bij u langs (zie verderop in deze folder de aanwijzingen voor de thuiszorg). Bij het plaatsen van de eerste katheter wordt met u besproken wie de pleisters gaat wisselen. Diegene krijgt dan instructies hoe dat moet.
• Bij het wisselen van de gaasjes en pleisters mag u niet aan de katheter trekken. Let op dat de katheter niet te strak staat of knikt.

De urinezak

Overdag zit er een beenzak aan de nefrostomiekatheter. Deze zak zit met klittenband om uw been. Leeg deze beenzak overdag regelmatig boven het toilet. Dit doet u via het afloopslangetje onderaan de zak.

Tijdens de nacht bevestigt u een grotere (nacht)zak aan de onderkant van de beenzak. Ook de nachtzak leegt u via het afloopslangetje in het toilet. De nachtzak kunt u aan de rand van het bed hangen of in een emmer naast het bed leggen.

Zo verwisselt u een beenzak

• Leg de nieuwe zak klaar.
• Knip de slang op de gewenste lengte.
• Verwijder het blauwe afsluitdopje.
• Maak de oude zak los met een draaiende beweging.
• Sluit de nieuwe zak aan.

Zo sluit u een nachtzak aan

• Leg de nachtzak klaar.
• Verwijder het blauwe afsluitdopje.
• Sluit de nachtzak aan op de beenzak.

Zo verwijdert u een nachtzak

• Doe de klittenbanden weer om uw been.
• Draai de nachtzak voorzichtig los van de beenzak.
• Sluit het klepje van de beenzak.

Zo maakt u de nachtzak schoon

• Leeg de zak boven het toilet en spoel deze door met koud water.
• Sluit het afsluitklepje en hang de zak weg tot het volgende gebruik.

U kunt de zakken ongeveer een week gebruiken. Als de zak bloederig of vies is, gebruik dan een nieuwe zak. Als de zakken bijna op zijn, belt u de leverancier. U krijgt dan een nieuwe voorraad.

Controles inplannen

De katheter moet elke 3 maanden worden gewisseld. Als de plas niet meer goed doorloopt of als de katheter beschadigd of geknikt is, moet dit eerder gebeuren. Hoe en wanneer u contact moet opnemen leest u verderop in deze folder bij ‘Wat te doen bij problemen en complicaties?’

Het wisselen van de nefrostomiekatheter

Als alles goed verloopt, wordt er na 3 maanden een nieuwe katheter geplaatst. Voordat u langskomt, heeft uw behandelend arts u verteld of u antibiotica krijgt en of u tijdelijk moet stoppen met bloedverdunners. U meldt zich bij de balie van de afdeling Radiologie.

Tijdens het wisselen ligt u op uw buik en er worden steriele lakens over uw rug gelegd. Dan wordt de oude katheter er met een voerdraadje uitgehaald. Uw nieuwe katheter wordt eroverheen geschoven. Dit duurt ongeveer 15 minuten. Als alles goed is vastgemaakt, wordt er weer een vervolgafspraak (over 3 maanden) gepland.

Aanwijzingen voor de thuiszorg

Voor het begeleiden en helpen van iemand met een nefrostomiekatheter zijn een paar handelingen nodig.

• Het wisselen van de gaasjes en pleisters gebeurt elke 3 tot 4 dagen.
• Controleer de huid op roodheid, zwellingen, pus, vocht en dergelijke. Rondom de katheter kan wild vlees ontstaan. Dit kan worden aangestipt met zilvernitraat. Een recept is via de huisarts te verkrijgen.
• Reinig de insteekopening met water. Gebruik alcohol (70%) alleen op voorschrift van de arts.
• Een goedlopende nefrostomiekatheter hoeft niet te worden gespoeld.
• Bij een ballonkatheter moet de ballon elke week worden leeggezogen en weer opgespoten.
• Bij het wisselen van de fixatiepleister mag de katheter niet verschuiven. Wanneer de katheter weer gefixeerd wordt mag de katheter niet te strak staan of knikken.

Mogelijke complicaties

Bij het aanprikken van uw nier kan een lekkage ontstaan. Dit is een zeldzame en vervelende complicatie. Door de lekkage kan er plas in de buikholte komen of er kan een bloeding ontstaan. Vaak is dan een operatie nodig.

Wat te doen bij problemen en complicaties?

Samengevat

Als u buiten kantooruren geen koorts heeft boven de 38,5 graden Celsius, kunt u rustig afwachten tot de volgende dag. Hetzelfde geldt bij stolsels of bloed in de urinezak. Bij hogere koorts en/of pijnklachten belt u buiten kantooruren met de huisartsenpost, thuiszorg of de Spoedeisende Hulp van het Martini Ziekenhuis.

Versie: 20210066 06-2023 Het plaatsen en wisselen van een nefrostomie katheter