Leefregels en adviezen na een totale heupoperatie

Algemeen

• Neem altijd een geldig legitimatiebewijs mee (rijbewijs, paspoort of identiteitsbewijs).
• Heeft u een zorgverzekering in het buitenland? Neem dan ook uw verzekeringspapieren mee.
• Kunt u om dringende redenen niet komen voor de operatie of het onderzoek? Bel dan met de polikliniek of afdeling.
• Uw persoonlijke medische gegevens en afspraken bekijken? Dat kan in ons digitale patiëntenportaal Mijn Martini. U kunt met uw DigiD inloggen via www.martiniziekenhuis.nl/mijnmartini.

Inleiding

Binnenkort wordt bij u een totale heupprothese geplaatst via de achterste benadering. Dit wordt ook wel posterolaterale benadering genoemd. In deze folder vindt u de leefregels waar u zich aan moet houden tijdens uw herstel. Ook worden adviezen gegeven om dagelijkse handelingen zo goed mogelijk uit te voeren.

Opleidingsziekenhuis

Het Martini ziekenhuis is een opleidingsziekenhuis. Dit betekent dat u naast de behandelend specialist, ook arts-assistenten en/of coassistenten in opleiding tegen kunt komen. Zij werken altijd onder supervisie van de specialisten en zijn betrokken in het hele traject dat u als patiënt doorloopt. Ze doen bijvoorbeeld poliklinische consulten. Ook lopen ze visite op de verpleegafdeling. En ze voeren operaties uit en zijn ook betrokken bij de nazorg. Alle handelingen worden samen met of onder supervisie van de specialist uitgevoerd. De kwaliteit van zorg en uw veiligheid zijn hierbij altijd gewaarborgd.

Veilig bewegen

Ook al is het risico klein, de kans is aanwezig dat bij bepaalde bewegingen de heupkop uit de kom gaat. Dit heet luxatie. Om luxatie te voorkomen, is het advies om leefregels te volgen. Deze leefregels volgt de eerste 6 weken na de operatie.

Na 6 weken is het kapsel van de heup voldoende hersteld. Dan mag u weer bewegingen maken. Welke bewegingen u mag maken, bespreekt u tijdens de eerste controle bij de orthopeed.

Leefregels

Hieronder staat een overzicht van de aanbevolen leefregels:

• Zorg ervoor dat de hoek tussen het bovenlichaam en de bovenbenen niet kleiner is dan 90 graden. U mag dus niet bukken, niets van de grond oprapen en niet zelf veters strikken.
• Maak geen binnenwaartse draaiing met het geopereerde been. Zorg ervoor dat uw voet recht naar voren wijst.
• Als u opstaat uit de stoel, houdt dan het geopereerde been recht naar voren. Zo voorkomt u dat uw knie naar binnen draait.
• U mag uw benen niet over elkaar slaan.
• Als u op uw rug in bed ligt, plaats dan een kussen tussen beide benen. Dit voorkomt dat uw been naar binnen kan draaien.
• U mag op beide zijdes slapen. Hierbij moet u wel een dik kussen plaatsen tussen uw knieën.
• Draag tijdens uw herstel stevige schoenen.

Advies over dagelijkse handelingen

Hieronder leest u meer over hoe u het beste uw dagelijkse handelingen kunt uitvoeren.

Krukken

Het is belangrijk om de eerste 6 weken nadat u bent geopereerd, gebruik te maken van krukken. Dit is nodig voor uw balans en looppatroon. Heeft u een goede balans en kunt u goed op uw geopereerde been staan? Dan mag u vanaf de vierde week na de operatie het mobiliseren uitbreiden. Ook mag u binnenshuis en buitenshuis met 1 kruk lopen.

• Na 6 weken mag u het gebruik van beide krukken afbouwen.
• Hoe u elleboogkrukken gebruikt, leest u in de folder Instructies voor het gebruik van elleboogkrukken.
• Kunt u om een bepaalde reden niet met krukken lopen? Of liep u voor de operatie al met een rollator? Dan mag u na de operatie ook met een rollator lopen.

Lopen

Na de operatie mag u het geopereerde been volledig belasten. Tenzij de fysiotherapeut of de orthopedisch chirurg u een ander advies heeft gegeven. Het is lastig om vast te stellen hoe ver u mag lopen. Het advies is om de afstanden langzaam te vergroten. Probeer het lopen af te wisselen met zitten, staan of liggen.

Signalen van overbelasting zijn:

• Vermoeidheid

• Toename van pijnklachten

• Zwelling van het geopereerde been

Rust

Een heupoperatie kan vermoeiend zijn. En het herstel kan veel energie van u vragen. Probeer daarom regelmatig te rusten. Dit is gunstig voor uw herstel en de wondgenezing.

Hoogte stoel

De eerste 6 weken mag u niet te ver voorover buigen. Daarom is het verstandig om niet op een lage stoel of kruk te zitten. Hoe hoog de stoel moet zijn, hangt af van uw onderbeenlengte. De zitting moet even hoog zijn als uw knieholte.

Als u zit, dan is het de bedoeling dat uw voeten of schoenen de grond kunnen raken. In ieder geval mogen uw knieën niet hoger staan dan uw heupen. Uw bovenbeen is dan horizontaal. Is de stoel te laag, dan buigt u te ver voorover bij het opstaan. Dit geldt ook voor de hoogte van uw toilet en uw bed.

Toilet en bed

• Als het nodig is, dan kunt u een toiletverhoger en bedklossen lenen. Dat doet u bij een thuiszorgwinkel.
• Handgrepen aan de muur in het toilet kunnen het opstaan gemakkelijker maken. Daarnaast zijn ze handig als steun, omdat u zich voorlopig staande moet schoonvegen.

Wassen en aankleden

U heeft in de eerste 6 weken na de operatie hulp nodig bij het wassen en aankleden, omdat u niet voorover mag buigen. Als u zelfstandig wilt wassen en aankleden, dan heeft u hulpmiddelen nodig. Deze hulpmiddelen kunt u zelf aanschaffen. Ze zijn niet te leen bij een thuiszorgwinkel. Voor alle hulpmiddelen geldt dat het tijd kost om ermee te leren werken. Probeer er daarom ruim voor de operatie mee te oefenen.

Voorwerpen van de grond oprapen

Om lichte voorwerpen op te rapen, kunt u een grijper of Helping Hand gebruiken. Meestal zit aan het uiteinde van zo’n grijper een magneetje. Doet u in ieder geval een koordje aan het handvat van de grijper. Zo maakt u de grijper vast aan uw pols en kan deze niet vallen.

Kousen aantrekken

Hiervoor heeft u een kousenaantrekker nodig. Zo gebruikt u deze:

• Schuif de boord van de kous of sok om de kousenaantrekker, totdat deze in de uitsparing ligt.
• Schuif dan de hele kous of sok erop, totdat alle plooien in de uitsparingen terecht zijn gekomen.
• Laat nu alles zakken naar de vloer.
• Steek de voet van het geopereerde been tussen de kous en de kousenaantrekker.
• Trek het geheel aan de banden omhoog. Het schildje moet achter de hiel langs.
• Het optrekken gaat gemakkelijker als u met de enkel en de tenen kleine bewegingen maakt.
• De kousenaantrekker schiet vanzelf los als de kous over de voet is aangetrokken.
• De kous aan de niet-geopereerde kant kunt u zonder hulpmiddel aantrekken. Blijf daarbij wel rechtop zitten.

Kousen uittrekken

Hiervoor kunt u de grijper of de lange schoenlepel gebruiken. U duwt hiermee de kous van uw voet.

(Onder)broek aantrekken en uittrekken

Ook hiervoor gebruikt u de grijper. Schuif eerst de broekspijp over het geopereerde been. En daarna de pijp over het andere been.

Schoenen aantrekken

U kunt niet zelf uw veters strikken. U maakt het uzelf gemakkelijker als u instapschoenen draagt.

Voor het aantrekken van uw schoenen kunt u gebruikmaken van een lange schoenlepel. Plaats de schoenlepel tussen uw knieën door in de schoen. Zo zorgt u dat uw geopereerde been niet ongemerkt naar binnen draait.

Daarnaast kunt u elastische schoenveters gebruiken. Dan kunt u de schoenen uittrekken en aantrekken zonder de veters los of vast te maken. Het is wenselijk om stevige, lage schoenen te dragen die al zijn ingelopen.

In de auto stappen

U mag de eerste 6 weken niet zelfstandig autorijden, maar u mag wel als passagier mee. Let daarbij op de volgende punten.

• Een autozitting is vaak laag. Vraag de bestuurder om de auto minimaal 75 centimeter van de stoeprand te parkeren. Dan kunt u gemakkelijker in en uit de auto stappen.

• Zorg dat de stoel van tevoren zo ver mogelijk naar achteren is geschoven. De rugleuning staat achterover.
• Zoek eerst steun met uw armen en ga daarna pas zitten. Uw benen blijven dus eerst buiten de auto.
• Schuif zo ver mogelijk naar binnen.
• Draai de benen naar binnen. Beide benen tegelijk. Lukt dit niet? Doe dan de benen voorzichtig 1 voor 1 naar binnen. Misschien heeft u daarbij wat hulp nodig.
• Soms gaat het draaien stroef, een plastic zak op de zitting is dan een uitkomst.
• Als de zitting een kuipvorm heeft, kan de rand van de zitting tegen de operatiewond drukken. Dit kan pijn veroorzaken. U kunt dan de zitting opvullen met een kussentje.

Versie: 1224601 07-2023 Leefregels nieuwe heup posterolaterale