Niersteenbehandeling
Voorbereiding
Als de klachten doen denken aan een niersteen, moeten we eerst vaststellen dat er een niersteen is. Dit kan met behulp van echografie of een CT scan van de buik. Het laatste onderzoek is het beste voor het vinden van een niersteen, maar dit geeft wel röntgenstraling, dus wordt bij voorkeur niet te vaak gebruikt. Ook wordt er gekeken naar bloed- en urine-onderzoek.
Niersteenbehandeling
De uroloog kan (één van de) volgende drie behandelingen met u bespreken. Welke behandeling het best is, is mede afhankelijk van het type niersteen, waar die zit en hoe groot hij is.
Vergruizing (ESWL)
ESWL staat voor extracorporeal shockwave lithotripsy. Dit vindt plaats op poliklniek urologie. U ligt op de rug of op de buik, terwijl er een gelkussen met gelei op de huid wordt gedrukt. De niersteen wordt in beeld gebracht met echo of röntgendoorlichting. Met de niersteenvergruizer worden er schokgolven op de steen gericht. Deze schokgolven klinken als een harde tik en kunnen pijnlijk zijn, alsof er een elastiekje tegen de huid wordt geschoten. De kracht van de tikken wordt in overleg met u langzaam opgevoerd. Het doel van deze tikken is dat de steen op den duur uiteen valt en in de dagen erna wordt uit geplast. De duur van deze behandeling varieert van 30 tot 60 minuten. Het is verstandig om vooraf al pijnstillers in te nemen. De dagen erna kunt u gruis en/of bloed uitplassen.
Inwendige operatie (URS)
URS staat voor ureterorenoscopie. Deze ingreep vindt plaats onder narcose of met een ruggenprik. Meestal is dit een opname waarbij u de volgende dag naar huis toe kunt. Met een dunne camera wordt er via de blaas in de urineleider (ureter) gekeken tot in het nierbekken. Kleine nierstenen kunnen zo worden gepakt met een klein vangnetje, grotere stenen worden verpulverd met een laser. Sinds 2021 beschikken de urologen in het Martini over de nieuwste Thulium fiber laser. Het voordeel van dit type operatie is dat de natuurlijke route wordt gebruikt, zo ontstaan er geen littekens en is er minder kans op bloeding. Het nadeel is mogelijke schade aan de urineleider, zeker als deze nauw is. Bij grote stenen lukt het soms niet om de hele steen tijdens één operatie te verpulveren. Langer dan 60 minuten opereren wordt vermeden met het oog op infecties. Soms is het nodig om een inwendige drain (JJ catheter) achter te laten om de nier en urineleider te laten herstellen. De dagen erna kunt nog last hebben van een schrijnend gevoel in het geopereerde gebied, ook is het mogelijk dat u nog gruis of bloed plast.
Uitwendige operatie (PNL)
PNL staat voor percutane nefrolitholapaxie. Deze ingreep vindt plaats onder narcose. Bij deze opname gaat u meestal de volgende dag naar huis. Via de flank wordt de nier rechtstreeks aangeprikt, waarna een holle buis wordt ingebracht. Via die buis wordt er met een camera gekeken in het nierbekken. Hier kunnen grotere instrumenten door dan bij de inwendige operatie. Deze ingreep wordt dus met name gedaan bij de grotere nierstenen (boven 1-2 cm). De steen wordt verpulverd en direct weggezogen. Het voordeel van deze operatie is dat er grote nierstenen kunnen worden verwijderd, zonder dat het langs de urineleider moet. Soms wordt een inwendige drain (JJ catheter) of uitwendige drain (nefrodrain) geplaatst. Een nadeel van deze operatie is een kans op bloeding, of dat per ongeluk een ander orgaan wordt aangeprikt zoals long of lever. Soms lukt het niet de nier aan te prikken of de steen te bereiken. De dagen na de operatie kunt u de wond nog voelen (een snee van ongeveer 1 cm groot), ook kunt u gruis of bloed uit plassen.
Informatieve filmpjes over bovenstaande niersteenbehandelingen vindt u op www.allesoverurologie.nl.
Drains/catheters
Als de steen te veel problemen geeft om op een behandeling te wachten, zoals veel pijn of koorts, kan een inwendige of uitwendige drain worden geplaatst.
JJ catheter
Dit is een inwendige drain, ook wel dubbel-J catheter genoemd. Deze wordt door de uroloog via de plasbuis geplaatst, op de polikliniek of de operatiekamer. Deze flexibele drain zit in de urineleider en zorgt voor een goede afvloed van urine naar de blaas. De JJ catheter heeft aan de twee uiteinden een krul, die op de letter J lijkt. De krullen zorgen ervoor dat de drain in het nierbekken en de blaas blijft zitten. Een niersteentje wat in de weg zit, en pijn of koorts kan veroorzaken, wordt door de drain gepasseerd. Als u een JJ catheter heeft, kunt u deze wel voelen zitten. Het kan klachten geven die lijken op een blaasontsteking: vaak aandrang om te plassen, bloed in de urine, pijn in de onderbuik of pijn in de flank; zeker als de blaas vol zit.
Nefrodrain
Dit is een uitwendige drain, die rechtstreeks in het nierbekken wordt geplaatst. Meestal doet de interventieradioloog dit met een lokale verdoving. De urine loopt dan via een dun slangetje vanuit de flank naar een catheterzak, die aan het been wordt bevestigd. Deze drain wordt gekozen als een JJ catheter niet mogelijk of wenselijk is. Deze drain geeft meestal geen pijn, maar kan wel ongemak veroorzaken omdat er een uitwendige slang nodig is. Ook kan de drain verstopt raken, dan moet de slang worden doorgespoeld.
Preventie
Na een niersteenbehandeling is het van belang om te kijken naar het voorkómen van nieuwe nierstenen. Denk daarbij aan 2 liter vocht per dag drinken, of een specifiek dieet of medicatie. We werken daarbij samen met de internisten en de diëtisten. Ook anatomische variatie van de nieren of andere aandoeningen zoals overgewicht of darmproblemen kunnen een rol spelen in het opnieuw krijgen van nierstenen. Bekijk alle dieetadviezen bij nierstenen.