Tracheostoma

Inleiding

Uw familielid of naaste is opgenomen op de Intensive Care (IC) en heeft op dit moment ondersteuning van de ademhaling nodig. Daarvoor wordt een tracheostoma aangebracht. In deze folder leest u wat dat is. Ook leest u waar u rekening mee moet houden na de plaatsing. Tot slot leest u over de verwijdering van de tracheostoma. Deze folder is een aanvulling op het gesprek met de intensivist en verpleegkundige.

Wat is een tracheostoma

Een tracheostoma is een opening van de hals naar de luchtpijp. De kleine operatie, waarbij de opening wordt gemaakt, heet een tracheotomie. Deze ingreep wordt onder narcose uitgevoerd. Zo heeft de patiënt zo min mogelijk last van de ingreep. Het aanleggen van het tracheostoma gebeurt via een sneetje. Dit is tussen de adamsappel en het bovenste gedeelte van het borstbeen. Daarna plaatst de chirurg een buisje in de luchtpijp. Dit buisje heet een tracheacanule.

De tracheacanule vervangt de tube die via de mond was ingebracht. De beademingsmachine kan nu aangesloten worden op de tracheacanule. Zo ondersteunt de machine de ademhaling helemaal of gedeeltelijk. Als de toestand van de patiënt goed genoeg is, kan hij of zij ook zonder hulp van de beademingsmachine via de canule ademen. Dit kan ook met extra zuurstof, als dat nodig is.

Cuff

De meeste tracheacanules hebben aan het uiteinde een ballonnetje. Dat ballonnetje noemen we een cuff. Een opgeblazen cuff zorgt dat de luchtweg naar de keelholte helemaal is afgesloten. Het in- en uitademen gaat dan helemaal via de tracheacanule. De opgeblazen cuff zorgt ervoor dat er geen speeksel in de luchtwegen kan komen.

Redenen voor een tracheostoma?

De intensivist besluit of uw familielid of naaste een tracheostoma krijgt. Daarvoor zijn een paar redenen:

• De beademing gaat lang duren. Een tracheostoma veroorzaakt minder irritatie van de mond en keel en is daarom beter te verdragen.

• Het ontwennen van de beademing verloopt moeizaam. Met een tracheostoma gaat het ontwennen vaak makkelijker.
• Slijm uit de longen kan onvoldoende worden opgehoest. Door het tracheostoma kan het overtollig slijm weggezogen worden.
• Er is een zwelling in het gezicht of in de luchtwegen. Bijvoorbeeld door een ongeval of operatie. Het is noodzakelijk dat de luchtweg open blijft. Een tracheostoma zorgt voor een vrije luchtweg.

Spreken met een tracheacanule

Om te kunnen spreken moet er lucht langs de stembanden kunnen stromen. Een opgeblazen cuff maakt dat onmogelijk. Praten met een tracheacanule is daardoor alleen mogelijk als de cuff leeg is en er genoeg lucht langs de canule kan gaan. 

De arts bepaalt wanneer de cuff niet opgeblazen hoeft te zijn. Om te kunnen beademen is het nodig dat de cuff de eerste tijd opgeblazen is.

Eten en drinken met een tracheacanule

Eten en drinken met een tracheacanule kan als de situatie van de patiënt dit toelaat. Soms komt eerst de logopedist om te kijken of de patiënt goed kan slikken. Als het niet kan, dan wordt voeding en vocht via een maagsonde en/of een infuus toegediend.

Verzorging van een tracheostoma en tracheacanule

De verpleegkundige verzorgt 3 keer per dag het tracheostoma en de canule. De huid rondom het stoma en de canule wordt schoongemaakt.

Mogelijke complicaties 

Als er een tracheostoma is aangelegd, kunnen er complicaties zijn, bijvoorbeeld:

• Een nabloeding
• Lucht onder de huid (subcutaan emfyseem)
• Een infectie
• Verlies van de canule

Wanneer wordt het tracheostoma verwijderd?

Er zijn verschillende redenen om een tracheostoma aan te leggen. Deze reden bepaalt ook wanneer de tracheacanule weer wordt verwijderd. Dit gebeurt op de IC of verpleegafdeling.

Redenen voor het verwijderen van de canule zijn:

• Als een patiënt moeilijk van de beademing afkwam. Dan kan de tracheacanule pas worden verwijderd als de patiënt volledig zelf kan ademen.
• Als een patiënt veel slijm heeft. Dan kan de tracheacanule pas worden verwijderd als de patiënt zelf het overtollige slijm kan ophoesten. Of als de slijmproductie minder is geworden.
• Als een patiënt een zwelling had in de hals of het gezicht, dan kan de tracheacanule pas worden verwijderd als de zwelling minder is geworden en er zeker een vrije luchtweg is.

Het verwijderen van de tracheacanlue gebeurt op de IC of op de verpleegafdeling. Na het verwijderen van de tracheacanule wordt de opening luchtdicht verbonden. De opening sluit vanzelf. Dit duurt ongeveer 1 tot 3 weken.

Versie: 1224658 Tracheostoma 2024-08