Indicatie
Lang of kortdurende instabiliteit van de knie, mogelijk leidend tot pijn en/of functieverlies in het dagelijks leven of tijdens het sporten.
Doelstelling
Komen tot een optimaal functioneren van de knie in het dagelijks leven, tijdens werk en sport. Met de patiënt wordt zijn specifieke doel besproken.
In de poliklinische setting moet voldoende oefenruimte zijn om functioneel te kunnen oefenen.
Preoperatief poliklinisch
- activiteiten scores: Tegner, Lysholm, Sars;
- functionele scores: one-hop en/of triple hop for distance, 8-figuurhinkelen, verticale sprong;
- arthrometrie: KT-1000;
- dynamometrie: Cybex 6000;
- uitleg procedure en duur
Operatietechnieken
1. Hamstringtechniek
De meest voorkomende methode maakt gebruik van peesmateriaal van de m.gracilis en m.semitendinosis. Bij deze techniek is geen sprake van botblokken. De pees wordt in femur opgehangen aan een ‘kapstokje’ en in de tibia vastgezet met een oplosbare schroef. De ingroei duurt langer. Consequentie is dat het protocol iets strikter aangehouden moet worden.
2. Patellapeestechniek
Dit is een alternatieve operatietechniek waarbij gebruik gemaakt wordt van het middelste 1/3 deel van het ligamentum patellae van dezelfde knie om als donor te dienen. De plastiek bestaat uit peesmateriaal en aan beide uiteinden botblokken. De botblokken worden met schroeven in femur en tibia gefixeerd, waarbij de plastiek de plaats van de voorste kruisband inneemt.
Postoperatief
Gegevens OK-verslag die van belang zijn:
- kwaliteit van het kraakbeen; menisci
- synovitis
- eventuele complicaties
- opheffen pivot
Klinische fase dag 1
De patiënt mag de eerste dag postoperatief met ontslag.
Aandachtspunten:
- Inspectie zwelling, activiteit van de
- In zit geleid actief flexie en extensie oefenen, zo mogelijk tot 90 graden, 0 graden extensie.
- MSE Qceps
- Het gestrekt heffen van het been wordt in deze fase afgeraden bij onvoldoende controle van de M. Qceps.
- Belast lopen met EK gedurende 4 weken, met een zo normaal mogelijk dynamisch
- Traplopen
- Instructie voor oefentherapie, risicobewegingen, belastbaarheid en
- Instructie voor hoog houden been, eventueel
- Regelen van fysiotherapeutische
- Folder van de nabehandeling
- Bij abnormale pijn, zwelling, roodheid of koorts moet ontslag worden uit-
Postklinische fase 0-2 weken
In deze fase is de wondgenezing en het vergroten van de mobiliteit van belang.
- Massage bursa suprapatellaris, hamstrings, litteken en rondom de
- Controle mobiliteit van de
- Indien geïndiceerd; ijsapplicatie (HOS).
- Vergroting van de mobiliteit (geleid) actief of rustig Nadruk op volledig extensie hyperextensie wordt niet nagestreefd.
- Geleid actief, isometrisch hamstrings en Qceps
- Verbeteren looppatroon met name letten op extensie in de standfase en ontspannen flexie in de zwaaifase.
- Belasting vergroten tijdens het lopen op geleide van zwelling, pijn, en actieve
- Balanstraining, flexieoefeningen in
- Mini squats op twee benen tot 60°.
- Als de knie 115 graden flecteert, kan er rustig gestart worden op de home- trainer (hoog zadel, lage weerstand).
- Trippelen op de plaats met
- Na twee weken postoperatief worden de knoopjes van de hechtingen door de huisarts verwijderd!
Postklinische fase 2-6 weken
In deze fase ligt de nadruk op de mobiliteit en musculaire controle van het been.
- Alle bovenstaande Zwelling is in deze fase vaak nog aanwezig.
- Uitbreiden
- Toewerken naar volledig belasten van het been, met een dynamisch loop-
- Opstap/uitstapoefeningen
- Balans en propriocepsistraining zonder
- Nadruk op gesloten ketenoefeningen
- Rustig starten met de leg press met een laag gewicht, niet te diep
- Stepper
- Na 4 weken mag de patiënt zonder EK lopen en weer
- Buiten fietsen is mogelijk na 4 weken als de patiënt voldoende controle heeft bij het op- en afstappen en plotseling remmen.
- Na 6 weken controle bij de
Postklinische fase 6-12 weken
In deze fase ligt de nadruk op de vergroting van de belastbaarheid op geleide van reactie van de knie en actieve stabiliteit.
- Mobiliteit
- Normaal looppatroon zonder
- Nadruk op gesloten
- Squat op één
- Opstapoefeningen met excentrisch uitzakken voorwaarts en
- Hamstringoefeningen kracht en
- Coördinatieoefeningen met dubbeltaken (bal)
- Schaatssprongen
- Rustig van dribbelen naar joggen, mits symmetrisch looppatroon, minimale zwelling en voldoende musculaire controle.
- Leg press krachtuithoudingsvermogen
- Na zes weken zwemmen (eerst geen schoolslag) en
Postklinische fase 12 -24 weken
In deze fase gaat het trainen van ADL-gericht naar sportgericht trainen.
- Isokinetische test , anamnestische test, functionele testen
- Uitbreiden joggen naar hardlopen
- Schaatssprongen , zweefmomenten uitbreiden
- Toevoegen open ketenoefeningen met weerstand
- Schoolzwemmen
- Functionele oefeningen achtfiguur, huppen, springen en kappen
- Draaien en hinkelen, aanzetten en afremmen
- Eind van de fase: plyometrie
- Sportspecifieke training
Postklinische fase >24 weken
- Isokinetische test, anamnestische testen, functionele testen
- Volledige
- Geen zwelling
- Afhankelijk van het resultaat van de testen al dan niet een
- Eindcontrole
Vragen
Heeft u naar aanleiding van deze informatie vragen? Neemt u dan contact op met de polikliniek Fysiotherapie, Ergotherapie en Logopedie, tel. (050) 524 5190.
Belangrijke principes
- Vroegtijdig bewegen beperkt de negatieve effecten van de operatie en immobilisatie van het gewrichtsoppervlak, het kapsel, spieren en bot en vermindert de kans op arthrofibrosis.
- De reconstructie moet beschermd worden voor extreme inwerkende krachten. De knie mag wel vanaf de eerste dag postoperatief belast De krukken worden gedurende de eerste 4 weken gebruikt voor een normaal looppatroon en om de knie te beschermen tegen onverwachtse bewegingen. Het gebruik ervan kan verlengd worden om veiligheidsredenen zoals oneffen terrein, gladde vloeren, lange afstanden lopen en bij vermoeidheid van de spieren.
- Belasting van het tibio-femorale gewricht vermindert de anterior gerichte krachten van de quadricepscontractie en veroorlooft dus een functionele versterking van de quadriceps snel na de Gelijktijdige aanspanning van hamstrings en quadriceps (co-contractie) vermindert ook deze krachten.
- Vroeg in het programma moeten houdingen met valgus, varus, endo-of exorotatie van de tibia vermeden worden.
- De progressie in het revalidatieschema gaat niet aan de hand van een star tijdsschema, maar is gebaseerd op de afwezigheid van pijn en zwelling en de aanwezigheid van spiercontrole, kracht, voldoende mobiliteit, balans, coördinatie en vertrouwen.
- Intensieve oefeningen zijn niet nodig en ook niet gewenst. Twee dagen per week rust zorgt voor herstel en vermindert de vroege neiging tot zwelling en Terughoudendheid bij belasting in de beginfase bevordert de belastbaarheid in een latere fase!
- Naast kracht en uithoudingsvermogen van de M.Quadriceps en M.Hamstrings is met name de propriocepsis van de musculatuur rondom de knie van groot belang om functionele stabiliteit te krijgen. Functionele oefentherapie en propriocepsistraining zijn minstens zo belangrijk als de krachttraining!
