120 jaar verloskunde: ‘Een prachtig vak!’

‘Hoeveel baby’s in 40 jaar?’ Ze hebben geen idee. Maar het stadion van FC Groningen kan je er vast met gemak mee vullen. ‘Want per werkdag zorgen wij voor vele baby’s en hun ouders,’ zeggen jubilarissen Lydian Venema (58), Ineke Sijtsma (58) en Corrie Bosman (59). Lees hun verhaal over ‘samen 120 jaar’ verloskunde in het Martini Ziekenhuis.

Jong kiezen voor verloskunde en 40 jaar later je vak nog steeds prachtig vinden. Dan zit je op de juiste plek. Toch? Corrie: ‘Zeker. Ik wist al snel dat ik dit wilde doen. Mijn moeder, een tante en mijn zus werkten allemaal in de zorg. Bij mij zit het duidelijk in de genen.’ Bij Ineke was er eerst nog twijfel: ‘Het zat zeker al in me, maar ik twijfelde ook over het onderwijs. Ik mocht toen een middag meelopen in het UMCG. Toen wist ik het: dít wil ik doen. De zorg voor de mensen gaf de doorslag. En tegen het lesgeven aan een grote groep kinderen zag ik toch wel wat op.’ Ook bij Lydian viel het kwartje wat later: ‘Ik wist het pas in het laatste jaar van de havo. Heb mijn hele vakkenpakket omgegooid. Nooit spijt van gehad. Iets betekenen voor een ander, dat gaf voor mij de doorslag. Een prachtig vak!’

Meer dan alleen geboortes

Geboortes zijn slechts een klein onderdeel van het werk van een verpleegkundige op de afdeling Verloskunde. ‘Zwangere vrouwen die opgenomen worden omdat de zwangerschap niet helemaal soepel gaat. Kraamvrouwen met baby’s op de kamer of waarvan de baby op de zuigelingenafdeling ligt. En dan zijn er uiteraard de 8 verloskamers.’

De tijd staat niet stil

Ook in verloskunde gaan ontwikkelingen door. Wie 40 jaar in het vak zit, weet dat als geen ander. Ineke: ‘Vroeger hadden we alleen de gezonde zuigelingen. Nu hebben we ook de baby’s waar iets meer zorg nodig is. Wat we nu meer doen, is de ouders helpen bij de eerste stappen in de verzorging van hun baby. We geven adviezen. Dat is ook onderdeel van onze vraaggerichte en gezinsgerichte zorg.’ Corrie: ‘Daarbij hoort ook dat partners 24 uur per dag mogen blijven om de zorg te leren. Zodat ze een goede start hebben als ze naar huis gaan. Toen wij begonnen had je nog  een aparte babykamer. Daar lagen ’s nachts de baby’s. Nu blijven moeder en kind 24 uur per dag samen. We hadden zelfs aparte babykamerzusters. Die deden ’s nachts alle baby’s in bad. Dat doen we nu overdag samen met de ouders erbij. We hadden zelfs zusters die alleen de medicijnen en verbanden deden. Nu doe je als verpleegkundige eigenlijk alles.’ Lydian noemt nog een paar verschillen: ‘Vroeger had je 4-persoonskamers. Nu liggen moeder en kind vaak alleen. En dan de doorstroom! Iemand met een keizersnee lag toen wel 7 tot 10 dagen in het ziekenhuis. Nu gaan ze vaak de 2^e dag al naar huis. Ook de digitalisering was een uitkomst! Als vroeger een zwangere met weeën ons ’s nachts belde, zochten we in een grote statuskar naar de gegevens en de bijzonderheden. Nu is het invoeren van een naam en geboortedatum voldoende. Alle info is meteen beschikbaar en er is nooit meer iets zoek.’

Steeds mondiger

Het werk is dus veranderd. En de patiënt, hoe zit het daar mee? Ineke: ‘Een wereld van verschil. Mensen zijn veel mondiger en veeleisender. Vroeger nam men alles aan. Nu komen ze vaak met allerlei wensen. Dat is logisch, want ze weten al veel meer. Vanuit hun omgeving en van internet.’ En dat is ook goed, blijkt uit een voorbeeld van Lydian: ‘Een aantal jaren geleden hadden we een vrouw die al wist dat de bevalling via een keizersnee zou gaan. Zij wilde graag dat de baby niet meteen na de keizersnee naar de kinderarts werd gebracht voor controle. Na overleg met veel disciplines is zo de natuurlijke keizersnee ontstaan, waarbij de baby ook bij de moeder op de borst wordt gelegd. Nu doen we dat eigenlijk altijd.’

Vaak mooi, maar soms ook verdrietig 

Een geboorte is iets moois. Maar het gaat niet altijd goed. Lydian: ‘Helaas niet. En dat is heel naar en verdrietig. Juist dan proberen we er nóg meer te zijn voor de ouders. Als een baby overlijdt, is één verpleegkundige de hele dienst gekoppeld aan die ouders. Naast het verdriet zijn er veel praktische zaken te regelen en dat kost tijd.’ Corrie vult aan: ‘Het is vreselijk voor de ouders, maar het doet ook wat met ons. Je voelt zelf ook het verdriet. We steunen ook elkaar daarin. Onderling kennen wij dat gevoel. Iets wat je anderen moeilijk uit kunt leggen. “Het is toch je werk”, hoor je wel eens. Nee hoor, het is meer. Veel meer.’ Ineke: “Tóch kan ook dat deel van ons werk voldoening geven. Als de ouders ondanks het verlies van een kind toch tevreden zijn over onze zorg, doet je dat goed.’

Alles voor de patiënt

Lydian, Corrie en Ineke zetten dus hun beste beentje voor. In alle situaties. Lydian: ‘Die patiëntgerichtheid is een speerpunt van ons ziekenhuis. Voor veel ouders is de geboorte van hun kind het eerste contact met ons ziekenhuis. Als dat eerste contact goed is, blijven ze hier altijd met vertrouwen terugkomen.’ Ineke: ‘We proberen zoveel als mogelijk rekening te houden met de wensen van de ouders. Die leggen we vast in een geboorteplan. Nu heeft eigenlijk iedereen zo’n plan. Daar staat bijvoorbeeld in of ze in een bad willen bevallen of een baarkruk willen gebruiken. En of ze wel of geen stagiaire willen.’ Corrie lachend: ‘Eigenlijk doen we het meeste wat ze aangeven al. Soms zegt iemand “ik wil alleen maar een knip als het nodig is”. Logisch, we knippen niet voor de lol. Mooi is dan dat je het er daardoor wél over hebt en het de band versterkt. ’

Jubileum: 3 x 40 jaar

En nu een jubileum! Groot feest, normaal gesproken… Corrie: ‘Dat zou je denken, maar helaas door corona zat dat er niet in. Maar onze collega’s hebben er toch een onvergetelijke dag van gemaakt. Prachtig wat ze allemaal verzonnen hebben.’ Ineke: ‘Cadeautjes aan de deur. Een video-hug. Een ooievaar in de tuin. Ook kregen we een soort drive-through op het dak van de parkeergarage. Compleet met champagne. En ook nog een online pubquiz.’ Lydian: ‘Daaraan zie je maar weer dat we een geweldig team hebben. Logisch dat we het hier zo lang volhouden! We hebben ook zelf ons eigen lief en leed meegemaakt door de jaren heen. Elkaar gesteund. Het is gewoon een warm nest.’ 

Meer over verloskunde

Meer over het expertisegebied Moeder & Kind