Uw arm, hand, voet of been in het gips

Algemeen

• Neem altijd een geldig legitimatiebewijs mee (rijbewijs, paspoort of identiteitsbewijs).
• Heeft u een zorgverzekering in het buitenland? Neem dan ook uw verzekeringspapieren mee.
• Kunt u om dringende redenen niet komen voor de operatie of het onderzoek? Bel dan met de polikliniek of afdeling.
• Uw persoonlijke medische gegevens en afspraken bekijken? Dat kan in ons digitale patiëntenportaal Mijn Martini. U kunt met uw DigiD inloggen via www.martiniziekenhuis.nl/mijnmartini.

Inleiding

U wordt in het ziekenhuis behandeld voor letsel aan uw arm, hand, voet of been. Het kan dat u al een gipsverband heeft, of dat u een gipsverband aangelegd krijgt. Het gips houdt de breuk (botdelen) op zijn plek. De breuk kan met het gipsverband weer genezen. In deze folder krijgt u meer informatie over het gips en hoe u hiermee omgaat. Deze folder is een aanvulling op het gesprek met uw arts.

Spalk

Als een gipsverband nodig is, krijgt u meestal eerst een spalk. Een spalk is een verband dat aan 1 kant open is en is afgewikkeld met een gipsverband. Dat gebeurt met een reden: als er een zwelling ontstaat, dan knelt het gips niet. U kunt ook een spalk krijgen na een operatie. Meestal houdt u de spalk 1 tot 2 weken. Daarna komt u naar de gipskamer voor een gipswissel.

Circulair gips

Als de meeste zwelling verdwenen is, krijgt u gips. Dit is circulair gips. Dit gips kan van mineraalgips zijn, maar meestal is het van kunststof. Het minerale gipsverband is na ongeveer 2 dagen helemaal sterk. De eerste dagen geeft het minerale gipsverband nog wat vocht af. Wikkel daarom geen plastic om het verband, want dan kan het gips niet drogen. Kunststof gips is al na 1 uur helemaal sterk.

Herstel

Houd voor het herstel rekening met de volgende punten:

• Breng zelf geen veranderingen in het gipsverband aan.
• Als het gips is weggehaald, merkt u dat uw gewrichten stijf zijn. Ook is het lastiger om uw gewrichten te bewegen. De kracht en coördinatie van uw gewrichten zijn vaak ook minder goed. Dit is normaal. U hoeft zich niet ongerust te maken. Dit verbetert in de eerste 6 weken na de gipsbehandeling.
• Ook kunt u in het begin last krijgen van een zwelling, ook dit is normaal en gaat vanzelf over.
• Van uw gipsverbandmeester krijgt u oefeningen en adviezen mee. Deze helpen u om sneller te herstellen.

Adviezen

Als u gipsverband heeft, volg dan de volgende adviezen goed op:

• Leg uw arm, hand, voet of been met het gipsverband niet op harde randen. Leg er altijd een kussen onder.
• Jeuk komt nauwelijks voor bij kunststof gips. Als u toch jeuk krijgt onder het gips, dan kunt u het beste met een haarföhn op de koude stand over het gips föhnen. Krabben met iets scherps onder het gips kan wondjes veroorzaken.
• Gips mag niet nat worden. Als u gaat douchen, wikkelt u eerst een handdoek om het gips en daarna een plastic zak. Plak de zak goed af met tape, zodat er geen water bij kan. U kunt ook een speciale hoes gebruiken. Deze hoezen zijn verkrijgbaar bij de apotheek of de drogist.
• Bij gips om uw arm of hand mag u geen ringen dragen. Uw hand of arm kan namelijk gaan zwellen en dan krijgt u de sieraden er moeilijker of niet meer af. 

Hoog houden

Leg uw hand of been met het gipsverband hoog, zeker in de eerste week. Dit om stuwing van vocht en bloed te voorkomen. Uw hand moet hoger zijn dan uw elleboog. Uw hand kan bijvoorbeeld rusten in de sling of op een kussen. Uw voet moet op harthoogte rusten. Hierbij is uw knie hoger dan uw heup en de enkel hoger dan de knie. U kunt uw been in bed ondersteunen door een stapel kussens onder uw been te leggen.

Lopen met gips

Als u gips om uw been heeft, vertelt uw arts of u uw been niet, een beetje of helemaal mag belasten. Omdat uw been de eerste 1 tot 2 weken gezwollen is, kunt u het beste zo weinig mogelijk lopen. 

Als u loopt, gebruik dan loophulpmiddelen waarmee u zich veilig voelt. Bijvoorbeeld elleboogkrukken, een looprek of een rollator. Als u uw gipsbeen weer meer mag belasten, heeft u soms maar 1 kruk nodig. Die kruk gebruikt u dan aan de gezonde kant. Zet de kruk tegelijk neer met het gipsbeen. Als dat nodig is, kan de fysiotherapeut u begeleiden bij het lopen met krukken.

Oefeningen

Uw spieren en gewrichten veranderen door een gipsbehandeling. Vooral als u rust moet houden in de eerste weken, raakt u veel spierkracht kwijt. U merkt ook dat uw gewrichten stijver zijn.

Het helpt dan door elke dag oefeningen te doen. Het bewegen van de vrije gewrichten zorgt er vaak voor dat de zwelling minder wordt. Voer iedere oefening in ieder geval 3 keer per dag uit. De oefeningen mogen niet erg pijnlijk zijn.

Deelname aan het verkeer

Autorijden met gips is niet verboden, maar zeker ook niet altijd toegestaan. Uw verzekeraar kan weigeren om uit te betalen als u een ongeluk veroorzaakt. U moet zelf bepalen of u met uw gips goed kunt autorijden en onveilige situaties kunt voorkomen. Uw arts of gipsverbandmeester geeft u geen schriftelijke verklaring over uw rijvaardigheid met gips. Het beste is om zelf te overleggen met uw verzekeraar.

U mag weer aan het verkeer deelnemen als u zonder problemen veilig op uw fiets of scooter, of in de auto kunt rijden. Controleer dan eerst wat er in de polisvoorwaarden van uw verzekeraar staat.

Vliegen met gips

Een internationale regel zegt dat vliegen met circulair (rondom gesloten) gips verboden is. Dit heeft te maken met drukverschillen in de cabine. Tijdens het vliegen kunnen handen en voeten opzwellen door vochtophoping. Hierdoor kan het gips mogelijk (te) strak gaan zitten.

Wilt u toch vliegen? Overleg dit dan met uw gipsverbandmeester en met uw vliegmaatschappij. De gipsverbandmeester kan uw gips dan aanpassen, zodat u er wel mee mag vliegen.

Wanneer bellen?

Neemt u bij 1 of meer van onderstaande klachten contact met het ziekenhuis op. Dit kunt u doen via het telefoonnummer van de gipskamer:

• Bij steeds meer pijn of een knellend gevoel van het ingegipste lichaamsdeel.
• Bij een sterke zwelling van uw vingers of tenen.
• Bij blauwe of witte verkleuring van uw vingers of tenen.
• Bij gevoelloosheid of prikkeling in uw vingers of tenen.
• Als het gips gebroken of gescheurd is.
• Als er iets in het gips gekomen is.
• Als het gips nat is geworden en het met een föhn niet droog te krijgen is.
• Als het gips aan de randen knelt.

Versie: 20140005 Gips Algemeen 2023-08