Palliatieve sedatie

Algemeen

• Neem altijd een geldig legitimatiebewijs mee (rijbewijs, paspoort of identiteitsbewijs).
• Heeft u een zorgverzekering in het buitenland? Neem dan ook uw verzekeringspapieren mee.
• Kunt u om dringende redenen niet komen voor de operatie of het onderzoek? Bel dan met de polikliniek of afdeling.
• Uw persoonlijke medische gegevens en afspraken bekijken? Dat kan in ons digitale patiëntenportaal Mijn Martini. U kunt met uw DigiD inloggen via www.martiniziekenhuis.nl/mijnmartini.

Inleiding 

Deze folder is bedoeld voor (naasten van) patiënten die nog maar kort te leven hebben. In de laatste levensfase is het belangrijk dat iemand zo weinig mogelijk last heeft. Klachten zoals pijn, benauwdheid, verwardheid of misselijkheid worden zoveel mogelijk behandeld. Soms lukt dat niet (voldoende) met medicatie en blijven er klachten aanwezig. In dat geval kan palliatieve sedatie een mogelijkheid zijn. In deze folder leest u wat dit is. Ook krijgt u antwoorden op veelgestelde vragen.

Palliatieve sedatie

Het doel van palliatieve sedatie is het verminderen van klachten. De klachten zijn er misschien nog wel, alleen zijn ze beter te verdragen.

Met behulp van medicatie verlaagt de arts het bewustzijn van de patiënt. Dit heet sederen en gebeurt meestal met het rustgevende medicijn midazolam. Door deze sedatie ontstaat er zowel lichamelijk als geestelijk kalmte. Hierdoor kan de gesedeerde in rust sterven.

In sommige situaties blijft iemand aanspreekbaar tijdens de sedatie. In andere gevallen is er geen contact meer mogelijk.

Wie beslist over palliatieve sedatie?

Palliatieve sedatie is een medische handeling. Een arts is daarom gebonden aan richtlijnen en moet zorgvuldig handelen. Palliatieve sedatie mag alleen als een arts inschat dat iemand korter dan 2 weken zal leven. Ook moet duidelijk zijn dat andere behandelingen het lijden niet voldoende verlichten. Dit betekent dat de arts bepaalt of palliatieve sedatie ingezet kan worden. Ook bepaalt de arts wat het meest geschikte moment hiervoor is. Wanneer dit zorgvuldig wordt overwogen, heeft de sedatie de meeste kans van slagen.

Vroeg beslissen

Het kan gebeuren dat de toestand van de stervende snel verslechtert. De arts moet dan snel kunnen ingrijpen. Daarom wordt de mogelijkheid tot palliatieve sedatie bijna altijd op voorhand besproken. Zo hebt u de tijd om afscheid te nemen van uw naasten. U hebt uiteraard de keus om af te zien van palliatieve sedatie.

Hoe werkt palliatieve sedatie?

Bij verblijf in het ziekenhuis wordt de medicatie via een dun naaldje toegediend. Het naaldje wordt in het onderhuidse weefsel of in een bloedvat geprikt. Het naaldje wordt verbonden met een pompje dat continu de juiste hoeveelheid medicatie regelt. De zorg rondom het infuuspompje wordt uitgevoerd door verpleegkundigen.

Hoeveel sedatie

Meestal worden de sederende medicijnen 24 uur per dag toegediend. Het is ook mogelijk dat de medicijnen alleen ’s nachts of een deel van de dag worden gegeven. Het doel is dan om tijdelijk rust te creëren. In dat geval kan er, in de periode dat er geen medicatie wordt toegediend, een gesprek gevoerd worden. De arts beoordeelt regelmatig of er aanpassingen in het medicatiebeleid nodig zijn.

Dosering en andere medicijnen

Na de toediening dient de medicatie te kunnen inwerken. Daarnaast moet er soms naar de juiste dosering worden gezocht. Het is moeilijk te voorspellen hoe snel en/of hoe lang het middel werkt. Dit maakt dat het soms een tijdje duurt voordat de klachten onder controle zijn. Naast sedatieve middelen worden soms pijnstillers en andere medicijnen gegeven. Het doel is om klachten te verlichten.

Hoe zit het met de verzorging?

Over de gewenste verzorging tijdens de sedatie kunnen vooraf afspraken worden gemaakt. Hieronder leest u algemene informatie over de verzorging.

• De verpleegkundige zorgt ervoor dat de stervende wordt gewassen. In het bijzonder is er aandacht voor verzorging van de mond. Ook naasten kunnen hier, indien gewenst, een rol in spelen.
• Meestal wordt aanbevolen om een blaaskatheter in te brengen. Dit is om te voorkomen dat er problemen ontstaan door een volle blaas.
• In de laatste fase van het leven eten en drinken mensen vaak weinig tot niets. Het heeft daarom geen zin om sondevoeding te geven of om via een infuus vocht toe te dienen. Het lichaam vraagt daar niet meer om. Het comfort staat voorop. Toediening van vocht en voeding kan zelfs tot meer klachten leiden.

Kan iemand vanzelf bij bewustzijn komen?

Soms beweegt de stervende tijdens de sedatie of trekt met zijn gezicht. Dit betekent bijna nooit dat iemand weer bij bewustzijn komt. Bewegen mag. Wanneer het bewustzijn verlaagd is met sedatie, dan lijdt iemand hier niet onder.

Het kan soms zo zijn dat iemand bij bewustzijn komt. Dit gebeurt voor zowel de stervende als voor naasten vaak onverwacht. Indien de klachten acceptabel of afwezig zijn, is dit geen probleem. Indien dit niet het geval is, dan zal in sommige gevallen de diepte van de sedatie worden aangepast.

Is palliatieve sedatie een soort euthanasie?

Palliatieve sedatie beëindigt het leven niet en zal het proces ook niet versnellen. Men overlijdt aan de ziekte, niet door de medicijnen. Dit is bij euthanasie wel het geval. Dit maakt palliatieve sedatie wezenlijk anders dan euthanasie.

Versie: 20180095 Palliatieve sedatie 19-10-2023