Oriënterend fertiliteitsonderzoek

Algemeen

• Neem altijd een geldig legitimatiebewijs mee (rijbewijs, paspoort of identiteitsbewijs).
• Heeft u een zorgverzekering in het buitenland? Neem dan ook uw verzekeringspapieren mee.
• Kunt u om dringende redenen niet komen voor de operatie of het onderzoek? Bel dan met de polikliniek of afdeling.
• Uw persoonlijke medische gegevens en afspraken bekijken? Dat kan in ons digitale patiëntenportaal Mijn Martini. U kunt met uw DigiD inloggen via www.martiniziekenhuis.nl/mijnmartini.

Inleiding

Door uw huisarts bent u doorverwezen naar het spreekuur voor een onvervulde kinderwens. U wilt graag kinderen krijgen, maar u bent nog niet zwanger. In deze folder leest u over het fertiliteitsonderzoek (vruchtbaarheidsonderzoek). De informatie in deze folder is algemeen. Vragen over uw persoonlijke situatie kunt u aan uw fertiliteitsarts stellen.

Hoe ontstaat een zwangerschap? 

Simpel gezegd ontstaat een zwangerschap zo: eens per maand rijpt een eicel in 1 van de 2 eierstokken. Tijdens de eisprong komt dit eitje vrij uit de eierstok. Op dat moment kan een bevruchting ontstaan. Daarvoor moeten goed bewegende zaadcellen in de buurt van de eicel zijn. Het bevruchte ei wordt door de eileider naar de baarmoederholte vervoerd. Daar moet het innestelen om verder uit te kunnen groeien tot een embryo.

Al deze gebeurtenissen moeten goed op elkaar afgestemd zijn. Als dat niet zo is, ontstaat er geen zwangerschap. Een vruchtbaar paar heeft daarom per maand geen 100 procent kans op zwangerschap. De kans is veel kleiner, namelijk 18 tot 20 procent. Het kan dus soms een jaar of zelfs langer duren voordat een zwangerschap ontstaat. Daarom is een oriënterend fertiliteitsonderzoek meestal pas na een jaar zinvol. 

Team van het Martini Ziekenhuis

In het Martini Ziekenhuis worden vruchtbaarheidsproblemen onderzocht en behandeld. Dat gebeurt door een team van 2 fertiliteitsartsen. Ze werken samen met een team van gynaecologen en arts-assistenten gynaecologie. U kunt met allen te maken krijgen.

Eerste bezoek

Voor uw afspraak op de polikliniek heeft u vragenlijsten via de e-mail gekregen. Via de link in de e-mail kunt u de vragenlijsten openen. Er is een aparte vragenlijst voor de vrouw en een vragenlijst voor de man. Vul deze vragenlijsten in vóór uw eerste bezoek.

Op de eerste afspraak in het ziekenhuis komt u samen met uw partner. De arts stelt u beide een aantal aanvullende vragen. Soms krijgt u direct een onderzoek. Daarna bepaalt de fertiliteitsarts het vervolg van het Oriënterend Fertiliteits Onderzoek (OFO).

Oriënterend fertiliteitsonderzoek (OFO)

Het OFO is voor elk stel een beetje anders. Het ligt aan de problemen die u ervaart. Dit zijn de mogelijkheden:

• Voor de vrouw: 
• Echoscopische beoordeling van de baarmoeder en eierstokken 
• Cyclusanalyse
• Bloed prikken
• Onderzoek naar de functie van de eileiders
• Voor de man: spermaonderzoek.
• Voor beiden: beoordelen van leefstijlfactoren die van invloed zijn op de vruchtbaarheid.

Na de onderzoeken bespreekt de fertiliteitsarts de resultaten met u beiden.

Cyclusanalyse

Bij een cyclusanalyse wordt de eicelontwikkeling gevolgd. Via echoscopie brengt de arts uw eierstokken in beeld. Deze echo wordt via de vagina gemaakt. In de eierstokken zijn de eiblaasjes (follikels) te zien. Ook ziet de arts goed hoe de follikels tijdens de cyclus groeien. Vlak voor de eisprong kan zo'n eiblaasje ongeveer 20 millimeter groot worden. Een paar dagen later, na de eisprong, is het eiblaasje duidelijk kleiner geworden. 

Een week na de eisprong wordt bloed geprikt om het progesteron te meten. Dit hormoon stijgt na de eisprong. Ook bereidt progesteron de baarmoeder voor op de innesteling van een bevruchte eicel. De eerste echo van de cyclusanalyse vindt meestal rond de tiende cyclusdag plaats. Als de menstruatie begonnen is, kunt u een afspraak maken voor een echo. Deze afspraak maakt u via het secretariaat van de polikliniek Gynaecologie.

Bloedonderzoek

Bij het bloedonderzoek kijkt de arts naar de hormonen die nodig zijn voor een goede eisprong. Ook kan gekeken worden naar chlamydia antistoffen. Als deze aanwezig zijn, betekent dit dat de vrouw ooit chlamydia heeft gehad. Vaak is er op het moment van prikken geen actieve chlamydia-infectie meer. Een infectie in het verleden geeft informatie over de kans op een probleem met de eileiders.

Onderzoek naar de functie van de eileiders

De eileiders zijn nodig om de zaadcellen naar de eicel te brengen. Ook brengt de eileider de bevruchte zaadcel naar de baarmoederholte. Kijken naar de eileiders kan op 3 manieren:

• Met middel van een kijkoperatie in de buik (diagnostische laparoscopie).
• Via een baarmoederfoto (hysterosalpingografie).
• Met behulp van een speciaal soort echo (foam-echo).

Welke onderzoeken u krijgt, en wanneer, hoort u op de polikliniek. 

Spermaonderzoek

• Het spermaonderzoek zegt veel over de vruchtbaarheid van de man. Het onderzoek kan aangevraagd worden via de huisarts of via de arts in het ziekenhuis.
• Het onderzoek wordt altijd uitgevoerd door het Certe laboratorium in het Martini Ziekenhuis. Het zaad wordt verkregen via masturbatie. Voorafgaand aan dit onderzoek wordt geadviseerd 2 dagen geen zaadlozing te hebben. 
• Als de zaadkwaliteit onvoldoende is, wordt het onderzoek herhaald in een nieuwe zaadcyclus. Er moeten dan minimaal 3 maanden tussen de beide onderzoeken zitten.

De uitslag

Nadat alle resultaten van het OFO binnen zijn, weet de arts of extra onderzoek nodig is. Wordt er een duidelijke afwijking gevonden? Dan kan vaak meteen een behandeling gestart worden. Dat gebeurt natuurlijk alleen als u en uw partner dat willen. De behandeling is bedoeld om de kans op zwangerschap te vergroten.

Spontane zwangerschap afwachten

• Bij veel mensen wordt geen reden gevonden voor het uitblijven van de zwangerschap. Bij hen wordt berekend welke kans ze hebben om in het komende jaar zwanger te worden. 
• Is de kans op een spontane zwangerschap groter dan 30 procent? Dan wil de arts eerst een spontane zwangerschap afwachten. U krijgt pas een behandeling als u de kans dat u met een behandeling zwanger wordt, groter is. Voor veel mensen is dit moeilijk om te horen. Ze willen zo snel mogelijk met een behandeling beginnen. Helaas is er geen behandeling met gegarandeerd resultaat. 
• Er zijn ook paren waarbij geen aantoonbare afwijkingen worden gevonden. Dit noemen we onverklaarbare, verminderde vruchtbaarheid. Deze paren mogen pas na 2 jaar met de behandeling beginnen. 
• Tijdens het resultatengesprek kunt u al uw vragen stellen. Hierdoor gaat u goed geïnformeerd weer naar huis. Als een behandeling geadviseerd wordt, informeert de arts u mondeling en/of schriftelijk. Kijk voor meer informatie op de website van patiëntenvereniging Freya via www.freya.nl.

Kosten

Wordt het fertiliteitsonderzoek door de huisarts gedaan? Dan gaat het vooral om onderzoek bij de vrouw. Daarom krijgt de verzekeraar van de vrouw meestal de rekening. In principe valt het oriënterend fertiliteitsonderzoek onder vergoede zorg. Het kan wel zijn dat u eigen risico moet betalen. Is er vanwege afwijkend zaadonderzoek ook bij de man extra onderzoek nodig? Of wordt gestart met inseminatiebehandelingen? Dan krijgt ook de verzekeraar van de man een rekening. Ook hierbij kan het zijn dat u eigen risico moet betalen.

Versie: 20200062 Oriënterend Fertiliteitsonderzoek 2023-08