Operatieve kaakorthopedie
Inleiding
Uw Mond-Kaak-Aangezichtschirurg (MKA)-chirurg heeft u uitgelegd dat u in aanmerking komt voor operatieve kaakorthopedie. In deze folder leest u wat deze operatie inhoudt. Ook leest u wat u kunt verwachten. Deze folder is een aanvulling op het gesprek met uw chirurg.
Operatieve kaakorthopedie
Operatieve kaakorthopedie is een onderdeel van de Mond-Kaak-Aangezichts-chirurgie. Net zoals de orthodontist tanden recht kan zetten, kan de MKA-chirurg de stand van de kaak corrigeren. Dat gebeurt met operatieve kaakorthopedie.
Het doel van de operatieve kaakorthopedie is om een evenwicht te bereiken tussen de kauwspieren, het boven- en ondergebit, de luchtwegen en de gelaatsuitdrukking. Het gaat hierbij om de manier waarop uw gebit beter kan functioneren en hoe het eruit ziet.
Vaak wordt een kaakcorrectie gecombineerd met een orthodontische behandeling. Dat houdt in dat u een beugel krijgt. Die behandeling wordt door de orthodontist uitgevoerd. Bij de operatieve kaakorthopedie werken de MKA-chirurg, de orthodontist en de tandarts samen.
Voor wie is operatieve kaakorthopedie?
Niet iedereen vindt uiterlijk en de stand en functie van het gebit even belangrijk. Sommige mensen hebben erg veel last van kleine onregelmatigheden in hun gebit. Anderen zijn tevreden met bijvoorbeeld een duidelijk terugliggende kin. De wens voor een behandeling kan daarom per persoon verschillend zijn.
Een onregelmatige stand van tanden en kiezen komt vaak voor. Dit kan de orthodontist dat met behulp van een beugel verbeteren. Soms is er naast een afwijkende stand van het gebit ook een afwijkende stand van 1 of beide kaken. Dan kan naast een orthodontische behandeling ook een chirurgische kaakcorrectie nodig zijn. Kauwen, afbijten, passieve lipsluiting, slikken en spraak worden hierdoor beter.
Soms is de ingreep ook goed voor het gebitsbehoud. Het gebit is dan beter te reinigen en er is minder kans op slijtage en tandvleesbeschadiging.
Goed om te weten
- De operatie gebeurt meestal volledig vanuit de mond. Hierdoor zullen er geen littekens aan de buitenkant van het gezicht zijn.
- De plaatjes en schroefjes waarmee de kaken zijn vastgezet, zijn gemaakt van titanium. Omdat titanium niet schadelijk is, mogen ze in het lichaam achterblijven.
Het onderzoek
U wordt onderzocht door de MKA-chirurg en de orthodontist. Er wordt dan gekeken of bij u een chirurgische kaakcorrectie mogelijk of nodig is. Dit gebeurt vaak tijdens aparte afspraken. Soms onderzoeken de MKA-chirurg en de orthodontist u samen op een speciaal spreekuur. U kunt uw klachten en wensen altijd met uw orthodontist of MKA-chirurg bespreken.
Uw gebit, kaken, gezicht en profiel worden onderzocht. Ook worden er lichtfoto’s en röntgenfoto’s gemaakt, soms ook afdrukken van uw gebit. De MKA-chirurg maakt daarna een behandelplan en bespreekt dit met u. U hoort ook over de voordelen, nadelen en de risico’s van dat plan.
Vragen stellen
Het is belangrijk om in deze fase vragen te stellen over alles wat nog onduidelijk is. Heeft u vragen over aanvullende cosmetische correcties? Bijvoorbeeld voor uw neus, kin, hals of oogleden? Dan mag u die vragen meteen stellen. Pas als geen vragen meer hebt en alles duidelijk is, kunt u een goede beslissing nemen.
Orthodontie
Bijna altijd krijgt u naast een chirurgische kaakcorrectie een orthodontische behandeling. De orthodontist zet in de bovenkaak en onderkaak de tanden en kiezen weer goed. Zo passen uw boven- en ondergebit na de operatie goed op elkaar. De behandeling gebeurt met vaste beugels. Deze worden met slotjes (brackets) op de tanden en kiezen geplakt. Tijdens de behandelperiode bezoekt u de orthodontist iedere maand.
Kiezen trekken
Soms vindt de orthodontist het nodig om een paar kleine kiezen te trekken. Dit is om uw bovengebit en ondergebit goed op elkaar te laten aansluiten. Hierdoor kan het gebeuren dat uw tanden en kiezen een tijd minder goed op elkaar passen.
Verstandskies verwijderen
Een nog niet doorgebroken verstandskies kan de ingreep in de weg zitten. Het is dan nodig om de verstandkies vooraf te verwijderen. Dat gebeurt 4 tot 6 maanden voor de operatie.
Voor- en nabehandeling
De orthodontische voorbehandeling duurt gemiddeld 12 maanden. Na de chirurgische kaakcorrectie volgt de orthodontische nabehandeling. Ongeveer 6 maanden na de operatie wordt de vaste orthodontische apparatuur verwijderd. Dat betekent dat de vaste beugel uit uw mond gaat. Daarna volgt een behandeling met een nachtbeugel.
Kosten
Of de kosten van een kaakcorrectie worden vergoed, hangt af van uw zorgverzekering. Wij raden u aan vooraf te bellen met uw zorgverzekeraar. Meestal dienen de orthodontist en de MKA-chirurg een verzoek tot machtiging in bij uw verzekeraar. Als u hierover vragen heeft, dan kunt u contact opnemen met uw specialist.
Voorbereiding
Voor de operatie heeft u nog enkele afspraken en voorbereidingen. Hieronder leest u er meer over.
Operatie inplannen
Na de orthodontische voorbehandeling gaat u weer naar de MKA-chirurg. Hier plant u een afspraak voor de chirurgische kaakcorrectie in. De operatie die de chirurg uitvoert hangt af van de stand van de kaken. Voor de operatie, die onder narcose plaatsvindt, wordt u op de wachtlijst geplaatst. Vaak wordt u binnen enkele maanden geopereerd.
Onderzoeken
Een paar weken voor de operatie krijgt u een lichamelijk onderzoek en een bloedonderzoek. Kort voor de operatie maakt de orthodontist speciale haakjes aan uw beugel vast. Ook worden er afdrukken van uw gebit gemaakt.
Nuchter zijn
Meestal wordt u pas op de dag van de operatie opgenomen. U moet dan nuchter naar het ziekenhuis komen. Tijdens uw bezoek aan de polikliniek is dit met u besproken. Wat u wel en niet mag eten en drinken leest u in de folder Anesthesie en preoperatief spreekuur.
De operatie
De belangrijkste reden voor een kaakcorrectie is een te kleine onderkaak. Dit kan de chirurg behandelen door de onderkaak te verlengen. Eerst maakt de chirurg een snee in het bot. Vervolgens wordt de onderkaak zo gespleten dat de onderkaak naar voren kan schuiven. Er is dan nog steeds contact tussen de botdelen, zodat ze weer aan elkaar vast kunnen groeien.
Kaakcorrectie bij een te kleine onderkaak
Tijdens de operatie plaatst de MKA-chirurg de onderkaak in de gewenste stand tegen de bovenkaak. Dit gebeurt met een kunststof plaatje. Dit plaatje is door de tandtechnicus gemaakt aan de hand van de afdrukken van uw gebit. De chirurg zet beide kaken aan elkaar vast met staaldraadjes. Deze draadjes worden bevestigd aan speciale haakjes. Deze haakjes heeft de orthodontist aan de beugel gemaakt.
De kaakdelen van de onderkaak worden in hun nieuwe stand aan elkaar bevestigd. Dit gebeurt met kleine plaatjes of schroefjes. Bijna altijd is het mogelijk de staaldraadjes los te knippen. Hierdoor kan de mond na de operatie weer open. Er zitten dan alleen elastiekjes tussen boven- en onderkaak.
Kaakcorrectie bij een te grote onderkaak
Een te grote onderkaak wordt meestal naar achteren geschoven. Dit gebeurt via dezelfde operatietechniek als bij de te kleine onderkaak. Om de verschuiving mogelijk te maken, verwijdert de MKA-chirurg aan beide kanten een klein stukje bot van de onderkaak.
Vaak is bij mensen met een te grote onderkaak de bovenkaak juist achtergebleven in groei. De onderkaakoperatie gebeurt daarom vaak in combinatie met een verplaatsing van de bovenkaak. De kaak wordt dan naar voren geplaatst.
Verplaatsing van de hele bovenkaak
Is bovenkaak achtergebleven in groei? Dan moet de chirurg vaak de hele bovenkaak verschuiven. Dit geldt ook voor mensen bij wie te veel tandvlees van de bovenkaak zichtbaar is en bij mensen met een open beet. U krijgt dan een horizontale snee in het bot. De snee gaat door de neusbijholten in de bovenkaak en door het neustussenschot.
Tijdens deze operatie verschuift of draait de MKA-chirurg de bovenkaak in de goede richting. Daarna wordt uw bovenkaak tegen de onderkaak geplaatst. Uw kaken worden dan aan elkaar gezet. Dit gebeurt met staaldraadjes en met een plastic pasplaatje.
Tekort aan bot
De bovenkaak wordt in de nieuwe stand vastgezet met kleine plaatjes en schroefjes. Meestal is het mogelijk om de staaldraadjes los te knippen. Zo kan de mond na de operatie weer open. Er zijn dan alleen elastiekjes aanwezig tussen boven- en onderkaak. Soms ontstaat door het verschuiven van de bovenkaak een tekort aan bot. In dat geval wordt meestal een stukje bot uit de onderkaak genomen en op de bovenkaak gelegd.
Kincorrectie
Soms is het nodig om het kinpunt iets te verschuiven of in te korten, zodat er een mooier profiel ontstaat. Dit gebeurt dan in combinatie met een kaakcorrectie. Onder de ondertanden maakt de chirurg dan een snee in het bot. Zo is het mogelijk om het onderste gedeelte van de kin te verschuiven (meestal naar voren). Op de nieuwe plaats wordt het gedeelte met enkele schroefjes vastgezet. Door een tweede snee in het bot te maken, kan de MKA-chirurg een beetje bot uit de kin weghalen. De kin wordt daardoor korter.
Duur van de operatie
De duur van de operatie varieert van 1 tot enkele uren, afhankelijk van de correctie. U bent 2 tot 3 dagen opgenomen in het ziekenhuis.
Na de operatie
Na de operatie blijft u eerst een paar uur op de uitslaapkamer. Daarna gaat u weer terug naar de verpleegafdeling. Meestal heeft u na de operatie weinig pijn. U kunt de eerste dag wel last hebben van keelpijn. Uw gezicht is de eerste dagen na de operatie wel vaak opgezwollen. Die zwelling wordt na 3 dagen snel minder. Het is belangrijk bezoekers te vertellen over deze zwelling, zodat ze voorbereid zijn.
Vloeibaar voedsel
Soms komt er na de operatie een beetje bloed in de mond of er komt wat bloed uit de neus. Het is beter om dan niet uw neus te snuiten. Meestal heeft u een aantal elastiekjes tussen boven- en onderkaak. U kunt hierdoor direct na de operatie uw mond al een klein beetje openen. Tijdens uw verblijf in het ziekenhuis krijgt u vloeibaar voedsel. De eerste dagen kan dit heel lastig zijn, doordat uw gezicht gezwollen is en slikken nog wat pijnlijk is.
Duur ziekenhuisverblijf
U verblijft 2 tot 3 dagen in het ziekenhuis. De meeste mensen kunnen de dag na de operatie al naar huis. De MKA-chirurg controleert dagelijks hoe het met u gaat en of de tanden en kiezen goed op elkaar passen. Als dat nodig is, krijgt u strakkere of lossere elastiekjes. Er worden ook controlefoto’s gemaakt en vaak komt de diëtist langs om u advies te geven.
Weer naar huis
Als u weer thuis bent is het belangrijk de eerste 2 weken rustig aan te doen. Daarna kunt u weer beginnen met werk of school. Rustige sporten zoals joggen en zwemmen mogen dan ook weer. Contactsporten, zoals balspelen en judo, kunt u het beste de eerste 2 maanden niet doen, net als zware lichamelijke inspanning.
Elastiekjes
De meeste patiënten hebben na de operatie elastiekjes tussen boven- en onderkaak. In de eerste 6 weken na de operatie blijven die zitten. U kunt leren om ze zelf in en uit te doen. Na sommige operaties blijven de kaken 4 tot 6 weken aan elkaar bevestigd. Spreken en eten is gewoon mogelijk.
Oefeningen
Vaak zijn de kaakgewrichten in de eerste maanden na de operatie nog stijf en kunnen ze pijnlijk zijn. Na de operatie moet u onderkaakcorrectie-oefeningen doen. Deze oefeningen zijn om te voorkomen dat de kaakgewrichten langdurig stijf blijven. Soms heeft u fysiotherapie nodig.
Mondverzorging
Goede mondverzorging is na de operatie erg belangrijk. U geneest zo sneller en het is goed voor uw gebit. Het reinigen is in het begin lastig door de elastiekjes. Een paar dagen na de operatie mag u weer beginnen met tandenpoetsen. Doe dit met een zachte borstel met kleine kop, bijvoorbeeld een kindertandenborstel.
U krijgt een chloorhexidine mondspoelmiddel voorgeschreven. Hiermee moet u dagelijks spoelen. Zo voorkomt u gaatjes. U kunt van het mondspoelmiddel een bruine aanslag op uw tong en tanden krijgen. Dat is maar voor even en verdwijnt door goed te poetsen. Uw tong kan uw lippen niet nat maken, zoals anders. Gebruik daarom vaseline om droge lippen te voorkomen.
Voeding
Het is erg belangrijk dat de kaken na de kaakcorrectie onbelast in de nieuwe stand kunnen vastgroeien. U mag daarom de eerste 5 weken na de operatie niet kauwen. Het eten moet daarom dun zijn. De bereiding van dun voedsel kost extra tijd en moeite. Het is verstandig om vaker per dag te eten, zodat u per keer wat minder hoeft te eten.
U kunt alles eten, alleen niet op de normale manier. Het beste kunt u het voedsel pureren met een blender of staafmixer. Als het nog te dik is, kunt u de voeding dunner maken door kookvocht, melk, bouillon of jus toe te voegen. Blikproducten zijn zacht en gemakkelijk te verwerken.
Op gewicht blijven
Meestal vallen mensen een paar kilo af na de operatie, tijdens het verblijf in het ziekenhuis. Na thuiskomst moet u proberen het lichaamsgewicht weer op orde te brengen. U heeft namelijk energie nodig voor een goed herstel en een goede genezing. Meestal is normale voeding hiervoor voldoende. Soms kunnen er speciale pakjes drinkvoeding u helpen. Als het nodig is, kan de diëtist van het ziekenhuis u hierbij helpen.
Mogelijke complicaties
Er kunnen complicaties optreden, maar dat verschilt per patiënt en per ingreep. De MKA-chirurg bespreekt dit met u. Hieronder leest u meer over de algemene risico’s.
Verminderd gevoel
De zenuw die voor het gevoel in de onderlip en kin zorgt, loopt langs de snee in het bot. Na de operatie heeft u daardoor een tijdje een vreemd gevoel in de onderlip. Dit is in uw gezicht niet zichtbaar. Dat gevoel is meestal binnen enkele weken weer weg. Het herstel duurt meestal een paar maanden tot soms een jaar.
Er is een risico is dat het verminderde gevoel van een klein deel van de onderlip of kin blijvend is. Dit gebeurt bij zo'n 10 procent van de operaties.
Pijnklachten
Verder bestaat vooral na onderkaakcorrecties het risico dat de kaakgewrichten pijnklachten kunnen geven. Dit is bijna altijd tijdelijk.
Risico’s narcose
Aan iedere operatie die wordt uitgevoerd onder narcose zijn er risico’s van een narcose. Om dit risico te beperken, krijgt u vooraf lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek.
Terugkeer oude stand
Er is een risico dat de kaak iets terugkeert naar de stand van voor de operatie. Dit is vergelijkbaar met de stand van de tanden na een orthodontische behandeling.
Controle
U komt regelmatig voor controle terug bij de MKA-chirurg en de orthodontist. Er wordt dan gekeken of de kaken nog steeds goed op elkaar passen en of de wond goed geneest. Er worden ook controlefoto’s en lichtfoto’s gemaakt. Als dat nodig is, kan de mondhygiënist uw gebit reinigen.
De orthodontische nabehandeling duurt gemiddeld 6 maanden. Ook daarna komt u nog regelmatig bij de orthodontist voor controle. U blijft zeker tot 1 jaar na de operatie onder controle bij de MKA-chirurg.
Veelgestelde vragen
Hieronder ziet u een overzicht van veelgestelde vragen over operatieve kaakorthopedie.
Hoe oud moet ik zijn om een chirurgische kaakcorrectie te kunnen ondergaan?
Kaakcorrecties worden alleen uitgevoerd bij mensen die volgroeid zijn. Meestal vanaf 16 of 17 jaar. Is er op jonge leeftijd al een kaakprobleem? Dan kan de orthodontist soms met speciale apparatuur de groei proberen te beïnvloeden.
Hoelang duurt de totale behandeling?
Een chirurgische kaakcorrectie moet bijna altijd met een orthodontische behandeling worden gecombineerd. Daarom duurt de totale behandeling 18 tot 24 maanden.
Wat voor soort beugel krijg ik?
De orthodontist gebruikt altijd vaste apparatuur. Deze apparatuur wordt met speciale slotjes (brackets) op de tanden en kiezen bevestigd. Dit gebeurt altijd voor de onder- en bovenkaak. De zogenaamde buitenboordbeugel is zelden nodig als voorbereiding op een kaakcorrectie. En als het nodig is, dan alleen ’s nachts.
Hoelang moet ik in het ziekenhuis blijven?
U blijft gemiddeld 2 tot 3 dagen in het ziekenhuis. Dit is afhankelijk van de kaakcorrectie en de snelheid van het herstel. De meeste patiënten kunnen de dag na de operatie al naar huis.
Krijg ik na de operatie veel pijn?
Het is opvallend dat de meeste patiënten na de operatie maar weinig last van pijn hebben. Wel hebben de meesten de eerste dagen na de operatie een dikker gezicht. Natuurlijk wordt er tijdens uw ziekenhuisopname en na ontslag gezorgd voor voldoende pijnbestrijding.
Krijg ik zichtbare littekens?
De chirurgische kaakcorrectie gebeurt meestal helemaal in de mond. Hierdoor ontstaan er dus geen zichtbare littekens. Als het toch nodig is om een snee in de huid te maken, dan zal dit onopvallend in de huidlijnen gebeuren. Dat wordt dan eerst met u besproken.
Wanneer kan ik na de operatie weer aan het werk of naar school?
Meestal kunt u na ongeveer 2 weken weer naar uw werk of school.
Hoelang blijven mijn kiezen op elkaar na de operatie?
Tegenwoordig maakt de MKA-chirurg bij kaakcorrecties gebruik van kleine plaatjes of schroefjes. Deze worden gebruikt voor het vastzetten van de kaakdelen. In de meeste gevallen hoeven de kaken daarom na de operatie niet meer op elkaar te worden vastgezet. U krijgt dan alleen elastiekjes tussen boven- en onderkaak. Hierdoor kan de mond direct na de operatie weer open.
Hoelang mag ik na de operatie niet kauwen?
De kaakdelen moeten na de operatie onbelast aan elkaar kunnen groeien. U kunt uw mond dus meestal wel gewoon openen. Maar u mag de eerste 5 weken na de operatie niet kauwen. Dit betekent dat u dun voedsel moet eten dat u zo kunt doorslikken. Een blender of staafmixer is een handig hulpmiddel bij het klaarmaken van eten.
Moeten de plaatjes en schroefjes weer worden verwijderd?
Als het nodig is om een plaatje of schroefje te verwijderen, dan bespreekt de MKA-chirurg dit met u. Het verwijderen gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving.
Wat kost de behandeling?
Meestal wordt de kaakchirurgische behandeling door uw zorgverzekering vergoed. Dit hangt wel af van de manier waarop u bent verzekerd. En ook van uw eigen risico voor specialistische hulp. Aan de orthodontische behandeling zijn in de meeste gevallen wel kosten voor u. Wij adviseren u van tevoren contact op te nemen met uw zorgverzekeraar.
Versie V1: 1451872 Operatieve kaakorthopedie 2023-08