Low Anterior Resectie-syndroom (klachten na een endeldarmoperatie)

Algemeen

• Neem altijd een geldig legitimatiebewijs mee (rijbewijs, paspoort of identiteitsbewijs).
• Heeft u een zorgverzekering in het buitenland? Neem dan ook uw verzekeringspapieren mee.
• Kunt u om dringende redenen niet komen voor de operatie of het onderzoek? Bel dan met de polikliniek of afdeling.
• Uw persoonlijke medische gegevens en afspraken bekijken? Dat kan in ons digitale patiëntenportaal Mijn Martini. U kunt met uw DigiD inloggen via www.martiniziekenhuis.nl/mijnmartini.

Inleiding

U heeft klachten na uw operatie aan uw endeldarm. Dit heet het Low Anterior Resectie-syndroom (LAR). In deze folder leest u wat het is en wat u hiervan kunt merken. Ook krijgt u informatie over mogelijke behandelingen en wat u thuis zelf kunt doen. Tot slot krijgt u informatie over het invullen van de LAR-score. Deze folder is een aanvulling op het gesprek met uw arts.

Low Anterior Resectie-syndroom

Het LAR-syndroom is een afkorting voor het Low Anterior Resectie-Syndroom. LAR is een verzamelnaam voor mogelijke klachten na een operatie aan de endeldarm. Soms heeft de patiënt ervoor ook bestraling en/of chemotherapie gehad.

Wat verandert er na de operatie?

• De endeldarm is een soort reservoir (opslag) voor ontlasting. Als de darm vol zit, geeft de endeldarm een signaal aan de hersenen. U voelt dat u moet ontlasten. Na de operatie verandert de endeldarm.
• Het verwijderen van (een stuk van) de endeldarm verstoort de signalen. Het gevoel dat u moet ontlasten verandert. Soms verdwijnt dit gevoel helemaal. Ook kan de endeldarm na de operatie minder of geen ontlasting meer opslaan.
• Daarnaast kan de kringspier (sluitspier) minder goed werken na de behandeling. Dit kan voor problemen met uw aandrang zorgen. Of u verliest ongewild ontlasting of laat windjes.
• De veranderingen van de endeldarm kunnen erg vervelende klachten geven. Dit heeft te maken met de aansluiting die is gemaakt om de darm weer aan elkaar te zetten. Hoe dichter de aansluiting bij de kringspier zit, hoe groter de klachten kunnen zijn.

Welke klachten zijn er? 

• Vaker naar het toilet voor ontlasting (soms meer dan 10 keer). Ook ‘s nachts.
• In een korte tijd (1,5 tot 2 uur) meerdere keren achterelkaar naar het toilet.
• Dunnere ontlasting (soms waterdun) dan voor de operatie.
• Een sterke aandrang van ontlasting die moeilijker uit te stellen is.
• Soms ongewild verlies van ontlasting.

Hoelang duren de klachten?

De klachten worden steeds minder in de 3 tot 6 maanden na de operatie. Het herstel duurt maximaal 2 jaar. Het kan voorkomen dat de klachten nooit helemaal verdwijnen. De manier van ontlasten wordt meestal niet meer zoals het voor de operatie was. Na een endeldarmoperatie kan het voor u normaal zijn om 3 tot 7 keer per 24 uur te ontlasten.

Advies voor thuis

Met deze adviezen kunt u de klachten zelf verminderen. De adviezen gaan over uw leefstijl.

Drinken

• Drink niet meer dan 1,5 tot 2 liter vocht per dag. Drink ongeveer 0,5 liter dranken water zoals koffie, thee of bouillon. Drink 0,5 liter verzuurde melkproducten zoals karnemelk, yoghurt en kwark. Als laatste drinkt u 0,5 liter andere dranken.
• Heeft u ernstige klachten? Dan kunt u de laatste 0,5 liter vervangen door isotinedranken. Voorbeelden zijn sportdranken, ORS en kokoswater. Deze dranken worden eerder in het bloed opgenomen dan water of een andere drank.
• Vermijd veel cafeïne, dit versterkt het samentrekken van de darm.
• Vermijd koolzuurhoudende dranken. Die verhogen de winderigheid en geven u een opgeblazen gevoel.
• Vermijd lightproducten. De suikervervangende zoetstoffen maken de ontlasting dunner.

Eten

• Eet vaker kleine maaltijden, verspreid over de dag (5 tot 6 keer).
• Sla geen maaltijden over. Dit verergert de waterige ontlasting en de winderigheid.
• Kauw voedsel goed en eet rustig zonder veel te praten. Van veel praten en snel eten verhogen de winderigheid en het opgeblazen gevoel.
• Eet vezelrijk voedsel. Dit dikt de ontlasting in en vertraagt de doorgang.
• Eet zetmeelrijke producten zoals aardappelen, peulvruchten en banaan. Zetmeel bindt vocht.
• Neem maximaal 3 stuks fruit per dag. Teveel fruit versnelt de doorgang.

Algemeen

• Stop met roken, dit verhoogt het samentrekken van de darm en zorgt voor winderigheid.
• Gebruik na iedere ontlasting water en een zacht washandje om de anus schoon te maken. Doe dit als de ontlasting klachten geeft, zoals een branderig gevoel en jeuk.
• Gebruik geen zeep of hard toiletpapier. Om uw huid te beschermen of te verzorgen, kunt u sudocrème, bepanthen of zinkoxidezalf proberen. Deze middelen zijn verkrijgbaar bij de drogist. Werkt dit niet goed genoeg? Dan kan de stoma- en continentieverpleegkundige u een andere crème voorschrijven.

Mogelijke behandelingen

Naast de leefstijladviezen zijn er verschillende behandelingen. De arts of verpleegkundige kan deze behandelingen met u bespreken.

Gesprek met arts of verpleegkundige

Voordat u met de arts of verpleegkundige spreekt, kunt u de LARS-score en Bristol-schaal invullen. Deze vindt u onderaan deze folder. Eventuele problemen kunt u ook met de arts of de stoma- en continentieverpleegkundige bespreken.

LARS-score

De LARS-score geeft u inzicht in uw klachten. Het advies is om de eerste 6 maanden na de operatie maandelijks de lijst in te vullen en de score bij te houden. Dan krijgt u zelf goed inzicht in uw klachten. Ook ziet u dan of uw ontlasting verbetert.

Bristol Schaal

Problemen met de stoelgang worden groter als de ontlasting te dun of te dik is. Op de laatste pagina van deze folder staat de Bristol Schaal. Deze schaal geeft aan welke vorm de ontlasting heeft en welke score daarbij hoort. De ideale score op de Bristol Schaal voor ontlasting is tussen 3 en 4.

Spierversterkende oefeningen

Een bekkenfysiotherapeut kan u spierversterkende oefeningen en dieetadvies geven. Dit kan de sterke aandrang en ongewild verlies van ontlasting verminderen. De stoma- en continentieverpleegkundige kan u doorverwijzen naar de bekkenfysiotherapeut.

Medicijnen

Om de ontlasting te verbeteren, kan de arts u medicijnen voorschrijven. Hieronder leest u over de medicijnen psylliumzaad, metamucil, loperamide en macrogol (movicolon). De verschillende mogelijkheden neemt de continentieconsulent met u door.

Psylliumzaad of Metamucil
U kunt 2 keer per dag psylliumzaad of Metamucil innemen met weinig water. Dit dikt de ontlasting in. Ook neemt het de branderigheid bij de anus weg. Beide middelen kunt u zonder recept ophalen bij de apotheek of drogist.

Heeft u last van clusteren (meerdere keren ontlasting binnen 1,5 tot 2 uur)? Dit kan verbeteren als u aan het einde van de maaltijd psylliumzaad of Metamucil inneemt.

Loperamide
Bij erg dunne ontlasting kunt u Loperamide nemen. Dit gebeurt in overleg met de arts. Loperamide dikt de ontlasting in. Ook vermindert het de aandrang en het aantal keren dat u ontlasting heeft.

Neem Loperamide een half uur voor de maaltijd in. Bij ernstige klachten, neemt u het ook voor het slapengaan. Neem Loperamide maximaal 4 keer per dag. Let op: Loperamide kan voor verstopping zorgen als u te veel neemt. Bouw rustig op en houd de klachten en de dikte van de ontlasting in de gaten.

Macrogol (Movicolon)
Bij te dikke ontlasting, kan Macrogol (Movicolon) worden voorgeschreven. Deze moet u met voldoende water innemen (1 beker Movicolon betekent 1 beker extra water). Het water wordt door de macrogolzouten vastgehouden. Hierdoor wordt de ontlasting dunner en soepeler. Ook voor Macrogol geldt dat u op zoek moet naar de juiste dosering.

Darmspoelen

Bij ernstige klachten kan darmspoelen worden ingezet. Zijn de klachten na 3 tot 6 maanden nog niet minder geworden? Of beperken de klachten uw dagelijks functioneren? Dan kan darmspoelen een goede manier zijn om de dikke darm te legen. Darmspoelen is een manier om te voorkomen dat u ongewenst ontlasting verliest. Daarnaast helpt het om minder aandrang te voelen.

Hoe werkt het?

Bij darmspoelen brengt u water in de anus. Dat gebeurt met een spoelsysteem. De darm zal zich vullen. Door de vulling krijgt de anus de aandrang om te ontlasten. Spoelen doet u dagelijks, het duurt 30 tot 60 minuten per keer. Daarna hebt u als het goed gaat de hele dag geen ontlasting meer. De arts of continentie consulent kan u hier meer uitleg over geven. Darmspoelen kunt u thuis zelf doen na een instructie van continentieverpleegkundige.

LARS-score

Versie: 20180015 05-2023 Low Anterior Resectie-syndroom (klachten na een endeldarmoperatie)