Hevig bloedverlies bij menstruatie

Algemeen

• Neem altijd een geldig legitimatiebewijs mee (rijbewijs, paspoort of identiteitsbewijs).
• Heeft u een zorgverzekering in het buitenland? Neem dan ook uw verzekeringspapieren mee.
• Kunt u om dringende redenen niet komen voor de operatie of het onderzoek? Bel dan met de polikliniek of afdeling.
• Uw persoonlijke medische gegevens en afspraken bekijken? Dat kan in ons digitale patiëntenportaal Mijn Martini. U kunt met uw DigiD inloggen via www.martiniziekenhuis.nl/mijnmartini.

Inleiding

U heeft hevig bloedverlies bij de menstruatie. In deze folder leest u over de oorzaken, het onderzoek en de behandelmogelijkheden. Deze folder gaat niet over andere problemen met bloedverlies. Aan het eind van de folder vindt u een verklarende woordenlijst. Deze folder is een aanvulling op het gesprek met uw arts.

Hevig bloedverlies bij menstruatie

Hevig bloedverlies betekent voor elke vrouw iets anders. Sommigen vinden bloedverlies hevig als het meer is dan anders. Anderen noemen het hevig als er veel tampons of maandverband nodig zijn. Of als ze doorlekken en zich heel vaak moeten verschonen. Een nauwkeurige definitie van hevig bloedverlies is er dus niet. Medische kenmerken van hevig bloedverlies zijn: stolsels (dikke brokken) verliezen en bloedarmoede.

Of u hevig bloedverlies moet laten onderzoeken of behandelen, ligt aan uw klachten. U bent degene die aangeeft of dit nodig is. Onderzoekers schatten dat 10 procent tot 15 procent van de vrouwen er last van heeft. Deze groep zoekt medische hulp.

Hevig bloedverlies is vervelend, maar kan meestal geen kwaad. Alleen als er sprake is van bloedarmoede, adviseert de arts vaak wel een behandeling.

Mogelijke oorzaken

Sommige vrouwen menstrueren al van jongs af aan hevig. Zij weten nauwelijks anders en hebben vaak geleerd ermee te leven. Voor veel vrouwen ontstaat de klacht na hun dertigste of veertigste jaar, soms na het stoppen met de pil. Hevig bloedverlies heeft verschillende oorzaken, die ieder een andere aanpak vragen. Als iets in uw lichaam verandert, kan dat uw menstruatie beïnvloeden. Hieronder leest u meer over deze veranderingen en gevolgen voor uw bloedverlies.

Baarmoederslijmvlies

De hoeveelheid menstruatiebloed hangt onder andere af van de dikte van het baarmoederslijmvlies. Door de eierstokken gemaakte hormonen verzorgen de opbouw van dit slijmvlies. Bij een daling van de hormoonspiegel stoot de baarmoeder het slijmvlies af. Hierbij ontstaat een bloeding: de menstruatie. 

Hormonen

Als vrouwen dichter bij de overgang komen, maken de eierstokken onregelmatiger hormonen. Daardoor wordt soms veel slijmvlies opgebouwd, dat bij afstoting een sterke bloeding geeft. Bij pilgebruik blijft het slijmvlies vaak dun. Het bloedverlies is dan minder dan bij een natuurlijke menstruatie.

Baarmoeder

Niet alleen hormonen en de opbouw van het slijmvlies beïnvloeden het bloedverlies. Ook de baarmoeder zelf speelt een rol. De baarmoeder, die de vorm en grootte van een peer heeft, bestaat uit een spierwand. Aan de binnenzijde is er de baarmoederholte. De spierwand is aan de binnenkant bekleed met slijmvlies. De wanden met slijmvlies liggen tegen elkaar aan. Er is dus eigenlijk geen sprake van een echte holte.

Veranderingen in de vorm van deze holte kunnen zorgen voor overmatig bloedverlies. Bijvoorbeeld door de aanwezigheid van een poliep of een kleine myoom (vleesboom). Ook bij een baarmoeder met veel grote myomen kan sprake zijn van hevig bloedverlies. Evenals bij adenomyose en endometriose. Bij deze afwijkingen zit het slijmvlies ook in de wand van de baarmoeder of buiten de baarmoeder. Bij endometriose is de menstruatie heel pijnlijk.

Andere oorzaken

• Afwijkingen in de bloedstolling.

• Medicijnen die de bloedstolling beïnvloeden.

• Een koperhoudend spiraaltje.

• De gynaecoloog vindt vaak geen duidelijke verklaring voor het hevige bloedverlies. Bij 60 procent van de vrouwen is geen oorzaak te vinden.

Het onderzoek

Er zijn verschillende onderzoeken om de oorzaak van overmatig bloedverlies vast te stellen. Hieronder leest u daar meer over.

Gynaecologisch onderzoek

Bij het gynaecologisch onderzoek bekijkt de gynaecoloog via een speculum (spreider) de baarmoedermond. Daarna wordt een vaginaal toucher (inwendig onderzoek) verricht. Hiermee beoordeelt de gynaecoloog de grootte en vorm van de baarmoeder. Ook zijn mogelijke afwijkingen aan de eierstokken te voelen.

Bloedonderzoek

Bloedonderzoek is nodig om bloedarmoede, ijzergebrek of afwijkingen in de bloedstolling te ontdekken.

Echoscopisch onderzoek

Echoscopie is een onderzoek dat gebruikmaakt van hoogfrequente geluidsgolven. Dit onderzoek vindt plaats via de buikwand of de vagina.

Bij een niet al te grote baarmoeder werkt echoscopisch onderzoek via de vagina het beste. Dan ziet de onderzoeker mogelijke afwijkingen van de baarmoeder of de eierstokken.

Hysteroscopisch onderzoek

• Bij een hysteroscopisch onderzoekt, kijkt de gynaecoloog in de baarmoeder. Dit gebeurt met een klein buisje, de cystoscoop.
• De gynaecoloog kan een mogelijk aanwezige kleine poliep bij het hysteroscopisch onderzoek verwijderen.
• Is er sprake van 1 of meer vleesboompjes die in de baarmoederholte uitpuilen? Dan wordt vaak een grotere hysteroscopische operatie geadviseerd.

Curettage

Een curettage (schoonmaken) van de baarmoeder is een kleine operatie. Dat gebeurt met een curette, een klein lepeltje. Met de curette krabt de gynaecoloog het slijmvlies weg dat de baarmoederholte bekleedt. Deze ingreep is soms nuttig om bijvoorbeeld een poliep te verwijderen. Soms wordt het weefsel voor onderzoek niet weggekrabd, maar weggezogen.

Mogelijke behandelingen

Vindt de gynaecoloog afwijkingen die het hevige vloeien kunnen verklaren? Zoals poliepen of vleesbomen in de baarmoederholte? Dan hoort u of het mogelijk is om ze te verwijderen en hoe dit kan gebeuren. Vaak adviseert de gynaecoloog een hysteroscopische operatie. Soms is het verwijderen van de baarmoeder de enige oplossing. Bijvoorbeeld als medicijnen niet genoeg helpen bij een grote baarmoeder met veel vleesbomen.

Vindt de gynaecoloog geen duidelijke verklaring voor de hevige menstruaties? Dan zijn er verschillende andere behandelingen mogelijk. Voorbeelden zijn medicijnen of een spiraaltje met progesteron. Een operatie aan het baarmoederslijmvlies is ook mogelijk, evenals verwijdering van de baarmoeder.

Heeft u vragen over deze behandelingen? Bespreek die dan gerust met uw gynaecoloog. Hevig bloedverlies is een vervelende klacht, maar bijna nooit levensbedreigend. U heeft dus tijd om een goede beslissing te nemen.

Voordelen en nadelen bespreken

Bij de meeste behandelingen worden de menstruaties minder hevig. Soms is er helemaal geen bloedverlies meer. Het effect van de behandeling op langere termijn is niet altijd blijvend. Het is niet altijd te voorspellen welke behandeling voor u het beste is. 

Vaak adviseert de gynaecoloog om met de minst ingrijpende behandeling te beginnen. Verwijdering van de baarmoeder komt meestal pas als laatste mogelijkheid ter sprake. U kunt de voor- en nadelen van de verschillende behandelingen met de gynaecoloog bespreken.

Medicijnen: niet-hormonen

Vaak worden prostaglandine-synthetase-remmers (zoals Diclofenac, ibuprofen, Indometacine, Naproxen) voorgeschreven om menstruatiepijn te verminderen. Dan neemt ook het bloedverlies bij de menstruatie met gemiddeld 30 procent af. Meer dan de helft van de vrouwen merkt dat de menstruaties minder hevig worden. In de bijsluiters van de medicijnen staan veel mogelijke bijwerkingen beschreven. In de praktijk komen bijwerkingen weinig voor.

Tranexaminezuur (Cyklokapron®)
Dit middel beïnvloedt de bloedstolling. U neemt het alleen in tijdens de dagen van hevig bloedverlies. Bij de menstruatie ontstaat een wondgebied. Dit komt door het afstoten van het slijmvlies aan de binnenkant van de baarmoederwond. Als het bloed hier sneller stolt, verliest u minder bloed. Gemiddeld neemt het bloedverlies met de helft af.

Heeft u trombose gehad (bloedpropjes of stolsels in de bloedvaten)? Dan mag u dit middel niet gebruiken.

Medicijnen: hormonen

Veel vrouwen weten uit ervaring dat de menstruatie minder hevig is bij het gebruik van de pil. De pil is vaak een geschikt medicijn bij klachten over hevig bloedverlies. Over het algemeen is het resultaat goed, maar de pil biedt niet altijd uitkomst. Sommige vrouwen krijgen bijwerkingen. Anderen hebben emotionele tegenzin om (weer) de pil te gebruiken. Dit zijn vooral vrouwen die gesteriliseerd zijn. Of van wie de partner zich heeft laten steriliseren. 

Ook als u ouder bent dan 35 jaar, kunt u de pil gebruiken. Anders dan een aantal jaren geleden gedacht werd, zijn hier weinig bezwaren tegen. Voor vrouwen die de overgang naderen is er een pil met een iets andere samenstelling. Bij hoge bloeddruk of roken wordt de pil soms ontraden. Stoppen met roken is natuurlijk verstandig voor uw gezondheid.

De prikpil

Dit is een driemaandelijkse injectie met een relatief grote hoeveelheid progestageen hormoon. De prikpil schrijft men meestal voor als anticonceptie. Het kan echter ook gebruikt worden voor de behandeling van hevige menstruaties. Het is de bedoeling dat de menstruaties uiteindelijk helemaal wegblijven. 

Vaak zijn er de eerste maanden klachten over langdurig en onregelmatig bloedverlies. En soms houden die klachten het eerste half jaar of nog langer aan. Niet bij elke vrouw die de prikpil gebruikt, blijven de menstruaties helemaal weg. Na het stoppen met de prikpil duurt het ook vaak 1 of zelfs 2 jaar voordat de cyclus zich weer herstelt. De prikpil wordt daarom bijna niet voorgeschreven als behandeling voor hevige menstruaties.

Progesteronpreparaten 

Dagelijks gebruik van een progesteronpreparaat zorgt ervoor dat er geen eisprong optreedt. Daardoor blijft ook de menstruatie weg, maar niet altijd. Soms treedt tussentijds bloedverlies op. Orgametril® is een veelgebruikt progesteronpreparaat.

Een vaak voorkomende bijwerking is vocht vasthouden en daarmee gewichtstoename. Andere mogelijke bijwerkingen zijn een vettige huid. Sommige vrouwen ervaren depressiviteit of minder zin in vrijen. Niet elke vrouw heeft last van deze bijwerkingen.

LH/RH-agonisten 

Dit zijn medicijnen die de periode na de laatste menstruatie nabootsen. Dit heet de post-menopauze. In de post-menopauze maken de eierstokken nauwelijks hormonen aan. Het baarmoederslijmvlies wordt niet meer opgebouwd en afgestoten. Dit medicijn heeft helaas een ongunstige invloed op de botopbouw. Daarom schrijven de meeste artsen dit medicijn maximaal een half jaar voor.

Voor jongere vrouwen is deze behandeling meestal niet geschikt. Voor vrouwen rond de 50 jaar kunnen deze medicijnen een tijdelijke oplossing zijn. Zij kunnen na deze periode spontaan in de overgang komen. Deze middelen kunnen overgangsklachten als opvliegers en nachtzweten versterken. Als dat nodig is, kan de gynaecoloog andere hormonen voorschrijven. Het doel is om de bijwerkingen te verminderen.

Hormoonhoudend spiraal

Er zijn op dit moment 2 soorten hormoonhoudende spiralen op de markt. Dit zijn de Mirena en de Kyleena. Een spiraal geeft 5 jaar lang een progestageen hormoon af. Het baarmoederslijmvlies wordt zo minder gevoelig voor de hormonen die de eierstokken maken. Het slijmvlies blijft dun. Het bloedverlies bij de menstruatie vermindert over het algemeen sterk. De arts brengt een spiraal via de vagina in de baarmoeder.

Bij een koperspiraaltje is er wel eens sprake van abnormaal bloedverlies. Deze klachten hoeven er bij een Mirena-spiraaltje niet te zijn. Driekwart van de vrouwen met een Mirena-spiraaltje bloedt minder hevig dan eerst. Dat blijkt uit onderzoek. Sommige vrouwen menstrueren na langere tijd helemaal niet meer. Wel zijn er de eerste maanden na het inbrengen nogal eens buikpijnklachten. Ook moet u 3 tot 6 maanden rekening houden met spotting. Spotting is tussentijds bloedverlies op onvoorspelbare momenten.

Het Mirena-spiraaltje is niet voor elke vrouw geschikt. Bent u vroeger eens spontaan een spiraaltje verloren? Dan heeft u nu waarschijnlijk ook meer kans om het te verliezen.

Operatieve behandelingen van het baarmoederslijmvlies

Behandelingen van het baarmoederslijmvlies hebben als doel dit slijmvlies weg te halen. Als van dit slijmvlies weinig of niets meer over is, kan het ook niet worden opgebouwd. Bij de menstruatie kan het dus niet worden afgestoten. Het verwijderen of vernietigen van het baarmoederslijmvlies wordt ook wel endometriumablatie genoemd.

In het Martini Ziekenhuis wordt de NovaSure behandeling ingezet. Deze ingreep gebeurt op de operatiekamer onder sedatie of narcose. De endometriumablatie is geen vorm van anticonceptie. Ongeveer 95 procent van de vrouwen heeft baat bij deze behandeling. Zij menstrueren duidelijk minder, bij een deel houdt de menstruatie helemaal op. Op de langere termijn kan het baarmoederslijmvlies weer aangroeien.

Operatieve verwijdering van de baarmoeder (hysterectomie of uterusextirpatie)

Verwijdering van de baarmoeder adviseert de gynaecoloog meestal pas op het laatst. Wanneer zeker is dat alle andere behandelingen niet werken. Soms wordt dit advies eerder gegeven. Bijvoorbeeld bij een baarmoeder met zeer veel myomen die de hevige menstruaties veroorzaken.

Versie: 20200063 08-2023 Hevig bloedverlies bij menstruatie