Spataderen

Algemeen

• Neem altijd een geldig legitimatiebewijs mee (rijbewijs, paspoort of identiteitsbewijs).
• Heeft u een zorgverzekering in het buitenland? Neem dan ook uw verzekeringspapieren mee.
• Kunt u om dringende redenen niet komen voor de operatie of het onderzoek? Bel dan met de polikliniek of afdeling.
• Uw persoonlijke medische gegevens en afspraken bekijken? Dat kan in ons digitale patiëntenportaal Mijn Martini. U kunt met uw DigiD inloggen via www.martiniziekenhuis.nl/mijnmartini.

Inleiding

In deze folder vindt u informatie over spataderen en de mogelijke behandelingen. Per behandeling leest u wat het is en welke complicaties er zijn. Deze folder is een aanvulling op het gesprek met uw arts of verpleegkundige.

Wat zijn spataderen?

Een spatader is een ader die verwijd is. Vaak zijn deze spataderen duidelijk zichtbaar door de huid heen. Spataderen ontstaan doordat bloed in de aderen blijft staan. Dit gebeurt door verslapte vaatwanden.

Oorzaken

Spataderen worden meestal veroorzaakt door slecht werkende aderkleppen. Deze kleppen bevinden zich in de lange aderen aan de oppervlakte van het been. Klachten zijn cosmetische bezwaren, vermoeide benen of een zwaar gevoel in de benen. Maar ook opgezette enkels en onrustige benen in de avonduren.

Spataderen kunnen door bloedingen en ontsteking voor ernstige klachten zorgen. Zo’n ontsteking heet oppervlakkige tromboflebitis. 

In een laat stadium kunnen er huidafwijkingen ontstaan. Voorbeelden zijn eczeem en geelbruine verkleuringen aan de enkels. Maar ook verdikking van de huid en in het ergste geval een ‘open been’. Meer informatie leest u in de brochure Spataderen van de Nederlandse Hartstichting.

Onderzoek

Bij het onderzoek van spataderen wordt gekeken waar de slecht sluitende kleppen zitten. Dit onderzoek wordt gedaan met een echo/duplex-apparaat. Tijdens dit onderzoek worden uw bloedvaten zichtbaar gemaakt op een monitor. Dit gebeurt met ultrageluidsgolven. Het gaat dan om de vaten in de liezen en knieholten. Mede op basis van dit onderzoek ontvangt u een behandeladvies.

Behandelmogelijkheden

Spataderen kunnen op verschillende manieren worden behandeld. De behandeling hangt af van de ernst en het type. Hieronder leest u welke behandelingen er mogelijk zijn,

Therapeutisch elastische kousen (steunkousen)

Dit is een behandeling zonder operatie. U krijgt therapeutische elastische kousen, beter bekend als steunkousen. Het zijn speciaal aangemeten elastische kousen. Het drukverloop van de kous ondersteunt de werking van de kuitspierpomp. Hierdoor verbetert de afvoer van bloed en vocht uit de benen. 

De kousen worden aangemeten door een huidtherapeut of bandagist.

Advies/instructie:

• Draag deze kousen elke dag, zolang u op bent.
• Deze kousen moeten ‘s nachts uit.
• Het elastiek in de kousen heeft een beperkte levensduur. Het is daarom belangrijk dat u de kousen regelmatig vervangt. Bekijk hiervoor de voorwaarden van uw zorgverzekeraar. Meestal worden nieuwe steunkousen vergoed. 

Voorbereiding op de andere behandelingen

Voor een behandeling met steunkousen is geen aparte voorbereiding nodig. Voor de andere behandelingen wel. Voorafgaand aan alle volgende behandelingen gelden de volgende punten:

• We raden u aan iemand mee te nemen die u naar huis kan begeleiden na de behandeling.
• Op de dag van de behandeling kunt u gewoon uw benen en voeten wassen. Let op: gebruik daarna geen zalf of bodylotion.
• Heeft u nog steunkousen, neemt u deze dan mee op de dag van de behandeling.

Inspuitingen (sclerosering)

Deze behandeling vindt plaats op de polikliniek Dermatologie. Eerst krijgt u een onderzoek in staande houding. Het inspuiten gebeurt daarna, als u ligt. Het is meestal niet pijnlijk en daarom is verdoving niet nodig. De ingespoten vloeistof zorgt dat de wanden van de lege spataderen aan elkaar kleven. Er kan geen bloed meer doorheen stromen, waardoor de spatader verdwijnt. Voor een goed resultaat is het nodig de ingespoten spatader dicht te drukken. Dat doet u met wattenbollen, verbanden en pleisters.

Advies/instructie

Na het inspuiten is het noodzakelijk dat u 20 minuten wandelt. Dit doet u in het ziekenhuis of in de directe omgeving van het ziekenhuis. Bij een mogelijke reactie op de inspuiting bent u dan in de buurt.

Witte verbandkous

U krijgt een witte verbandkous aan die u 3 dagen tot 2 weken dag en nacht moet dragen. Hoe lang u dit draagt, hangt af van het type spataderen. Over de verbandkous heen draagt u overdag een tweede witte kous. Goede druk op de plaatsen waar de spataderen zijn ingespoten is belangrijk. Dit is om complicaties te voorkomen en een goed resultaat te krijgen. Dit geldt vooral voor de eerste 2 weken dat u de steunkousen draagt.

Goed om te weten

• Moet u de kousen 2 weken dragen? Dan worden de kousen, de verbanden en de wattenbollen na 2 weken op de polikliniek verwijderd. Meestal moet u de kousen in totaal 2 tot 6 weken dragen.
• Als u de kousen voor een kortere periode moet dragen, dient u zelf de wattenbollen te verwijderen. Dit wordt met u besproken bij de behandeling.
• Op de polikliniek krijgt u controleafspraken mee. Tijdens deze controles kijkt de arts of uw aderen nog een keer of vaker ingespoten moet worden.
• Zolang uw been verbonden is en u de kous dag en nacht moet dragen, mag u niet douchen.
• Voor een goed resultaat raden we u aan veel te wandelen en te fietsen, dagelijks minimaal 1 uur extra. Vermijd daarbij langdurig staan en zitten door tussendoor te bewegen.
• Zolang u de kousen draagt, mag u niet zwaar tillen of sporten met springbewegingen.
  Dat komt doordat er dan een plotselinge overdruk kan ontstaan.
• Gewone werkzaamheden zijn wel direct mogelijk.

Na de behandeling

Na de behandeling kunnen bruine verkleuringen of harde plekken ontstaan. Dit is normaal en ze verdwijnen meestal na enkele weken tot maanden.

Ontstaan er in de weken na de behandeling pijnlijke, rode plekken in de ingespoten ader? Dan raden we u aan de kousen weer te gebruiken. Neem daarnaast contact op met de polikliniek voor een controleafspraak. 
De kans op het ontstaan van nieuwe spataderen na 10 jaar is maximaal 90%.

Inspuitingen met behulp van echo-onderzoek (echosclerose)

Deze methode van inspuiten wordt vooral gebruikt bij de grote oppervlakkige aderen. Voordat deze behandeling begint, wordt de oorsprong van de ader vastgelegd. Dit gebeurt met een echo-onderzoek. Bij het inspuiten gebruikt de arts een opgeschuimde vloeistof.

Verder is de procedure gelijk aan normale inspuitingen. Deze behandeling vindt ook plaats op de polikliniek Dermatologie. 

Het succes van deze behandeling na 3 jaar is 77%. Er bestaat wel een kans van maximaal 51% op terugkeer van spataderen.

Operatie volgens Muller

Bij deze operatie verwijdert de arts een afzonderlijke spatader. De operatie gebeurt onder plaatselijke verdoving op de polikliniek Dermatologie.

In de buurt van de spatader maakt de arts kleine sneetjes in de huid. Hierdoor wordt de ader in gedeeltes verwijderd. De gaatjes zijn zo klein dat ze niet gehecht hoeven te worden. Dit zorgt voor minimale littekens. Na de ingreep wordt het behandelde gebied afgedekt. Dit gebeurt met een wattenbol of verband en een witte verbandkous.

Advies/instructie

• De verbandkous draagt u gedurende een week: dag en nacht.
• Daar overheen draagt u overdag een tweede witte kous.
• De kousen en het verband worden na een week op de polikliniek verwijderd.
• Springsporten en zwaar tillen, waarbij een plotselinge hoge druk in de aderen kan ontstaan, is niet toegestaan zolang u de kousen draagt.
• Verder zijn er geen beperkingen.

Mogelijke complicaties

Er kunnen complicaties ontstaan. Complicaties die voorkomen zijn:

• Bloeduitstortingen
• Aderontsteking
• Het ontstaan van rode of blauwe haarvaatjes in het ingespoten gebied
• Littekens

De kans op terugkeer van spataderen na 2 jaar, is 2,1%.

VNUS closure procedure of RFA (Radio Frequente Ablatie)

Deze nagenoeg pijnloze behandeling vervangt chirurgisch ingrijpen. RFA lijkt op een laserbehandeling. De arts kiest voor RFA als uw klachten komen door lekkage van de kleppen van de grote ader in de lies of knieholte. 

De behandeling zelf is op de polikliniek Dermatologie. In totaal duurt de behandeling ongeveer 30 tot 60 minuten. Vooral bij deze behandeling is het belangrijk dat u samen met iemand komt, die u naar huis kan begeleiden.

De behandeling

Via een klein sneetje wordt een katheter in de spatader gebracht. Afhankelijk van de spatader is dit bij de knie of op de kuit. Met een echo-apparaat bepaalt de arts de juiste positie. De kleine katheter geeft radiofrequentie-energie (warmte) af aan de wand van het bloedvat. De katheter wordt voorzichtig teruggetrokken, waarbij het bloedvat verschrompelt en sluit. Het bloed wordt door het lichaam omgeleid via gezonde aderen.

Na de behandeling

U krijgt direct na de behandeling hechtpleisters en een drukverbandje. Ook krijgt u 2 lange witte verbandkousen die u 24 uur lang over elkaar moet dragen.

De verdovingsvloeistof kan na de behandeling wat ‘terugzweten’ uit het been. Daardoor kan de kous vochtig worden. Soms zit hier een beetje bloed bij. Dit kan geen kwaad. Soms kunnen blauwe plekken ontstaan of een prikkelend gevoel van de huid ontstaan. Deze klachten verdwijnen vanzelf.

Mogelijke complicaties

Ongeveer 10% van de mensen kan na de behandeling last krijgen van een ontstekingsreactie (tromboflebitis) van de behandelde ader of een zijtak daarvan. Het been voelt warm en pijnlijk aan en kan enigszins rood zijn. Zo’n reactie is pijnlijk, maar ongevaarlijk en trekt na verloop van tijd vanzelf weg. Tegen de pijn kunt u paracetamol gebruiken en overdag kousen dragen.

Zelden komt een doof gevoel in het behandelde gebied voor. Meestal verdwijnt dit, soms niet helemaal.

Advies/instructie

• De 2 kousen moet u 24 uur dragen, daarna nog 3 weken overdag.
• Het drukverbandje mag u na 24 uur verwijderen.
• De hechtpleisters mag u na 10 dagen verwijderen.
• De dag na de behandeling wordt u gebeld door de assistente, om te vragen hoe het met u gaat.
• Het is goed om na de behandeling veel te lopen. Probeer de eerste dag elk uur 10 minuten te wandelen. 
• Moet u langer dan 1 uur autorijden? Stop dan halverwege om een wandeling te maken van tenminste 15 minuten. Dit is om trombose te voorkomen.
• De eerste week na de behandeling raden we u af hard te lopen of sporten te beoefenen waarbij u moet springen.
• Ook zwemmen, een bad nemen of een sauna bezoeken raden we af vanwege de kans op infectie.
• Verder mag u alles weer doen. U mag de volgende dag weer aan het werk.
• Tegen de pijn kunt u paracetamol gebruiken. U mag maximaal 4 keer per dag 2 tabletten van 500 milligram nemen.
• Bewaar deze kousen voor een eventuele vervolgbehandeling. Het succespercentage van deze behandeling na 3 jaar is 84 procent.
• Contact opnemen

Krijgt u na de behandeling klachten of ontstaan er problemen? Neem dan contact op met de polikliniek Dermatologie. De polikliniek is bereikbaar op werkdagen van 08.00 tot 16.00 uur. Op andere tijden belt u via het Martini Ziekenhuis. 

Versie: 944255 Spataderen 2023-08