Bekkenfysiotherapie

Algemeen

• Neem altijd een geldig legitimatiebewijs mee (rijbewijs, paspoort of identiteitsbewijs).
• Heeft u een zorgverzekering in het buitenland? Neem dan ook uw verzekeringspapieren mee.
• Kunt u om dringende redenen niet komen voor de operatie of het onderzoek? Bel dan met de polikliniek of afdeling.
• Uw persoonlijke medische gegevens en afspraken bekijken? Dat kan in ons digitale patiëntenportaal Mijn Martini. U kunt met uw DigiD inloggen via www.martiniziekenhuis.nl/mijnmartini.

Inleiding

In overleg met uw behandelend arts of de bekkenfysiotherapeut heeft u een afspraak gemaakt voor bekkenfysiotherapie. In deze folder leest u over de bekkenbodem en uw klachten. Als de bekkenbodem niet goed functioneert, kunnen mannen, vrouwen en kinderen klachten krijgen. Dit kunnen klachten zijn bij incontinentie, plassen en ontlasting, net als seksuele klachten, verzakkingsklachten of pijnklachten. U leest welke rol bekkenfysiotherapie kan spelen bij de behandeling van deze klachten. 

De behandeling wordt gedaan door bekkenfysiotherapeuten die gespecialiseerd zijn in het onderzoeken, voorkomen en behandelen van problemen in het bekken, de onderbuik en de bekkenbodem. Deze folder is een aanvulling op het gesprek met uw behandelend arts of bekkenfysiotherapeut.

Het bekken, de bekkenorganen en de bekkenbodemspieren

Het bekken met de gewrichtsbanden, de bekkenorganen, de spieren van de onderrug en buik en de bekkenbodemspieren beïnvloeden elkaar. In het bekken liggen een paar organen. Bij de vrouw zijn dit de blaas, de baarmoeder en de darmen. Bij de man zijn het de blaas met prostaat en de darmen. De bekkenbodemspieren lopen onder in het bekken. Ze ondersteunen de organen en lopen om de uitgangen ervan: de plasbuis, de vagina en de endeldarm (het uiteinde van de darmen). De bekkenbodemspieren kunnen worden aangespannen en ontspannen. Omdat deze spieren aan de buitenkant van het lichaam niet te zien zijn, weten veel mensen niet hoe belangrijk deze spieren zijn. Daarom gebruiken veel mensen deze spieren niet op de goede manier.

Functie bekkenbodemspieren

De bekkenbodemspieren lopen om en langs de plasbuis, vagina en endeldarm. Ze helpen bij het openen (ontspannen) en sluiten (aanspannen). Ze zorgen ervoor dat u wel of geen urine of ontlasting doorlaat. Iemand kan urine, ontlasting en windjes ophouden of juist plassen, ontlasten en windjes laten wanneer die dat wil.

Ook ondersteunen de bekkenbodemspieren de organen in het bekken. Ze zijn belangrijk bij uw dagelijkse handelingen zoals bukken, tillen, kracht zetten en bij hoesten en niezen. Doordat de bekkenbodemspieren rondom de geslachtsorganen lopen, helpen ze bij het functioneren van de geslachtsorganen en hebben ze invloed op de seksuele functies en  beleving. Tenslotte helpen de bekkenbodemspieren bij de stabiliteit van het bekken.

De bekkenbodemspieren kunnen te zwak zijn, te gespannen of niet op het juiste moment worden aangespannen of ontspannen. Dit kan voor allerlei klachten zorgen. Als de spieren te zwak zijn of niet op het juiste moment worden aangespannen, kan het moeilijk zijn om urine of ontlasting op te houden. Dat kan zorgen voor verzakkingen. Als de spieren te gespannen zijn en niet goed kunnen ontspannen, lukt het niet meer om volledig uit te plassen. Maar ook kan het pijn bij gemeenschap en een moeizame ontlasting veroorzaken.

Praten over klachten

Niet iedereen praat over deze klachten of gaat er mee naar de huisarts. Sommige mensen vinden het moeilijk om erover te praten, schamen zich er voor of denken dat er niets aan te doen is. Toch is het belangrijk erover te praten, omdat er goede behandelingen mogelijk zijn.

Als bij bekkenbodemproblemen de bekkenbodemspieren niet op de juiste manier werken, kunnen de klachten minder worden door deze spieren op de juiste manier te trainen en te gebruiken. Dat doet u onder begeleiding van een bekkenfysiotherapeut.

Wanneer naar een bekkenfysiotherapeut

Bij de volgende klachten kunt u terecht bij een bekkenfysiotherapeut:

• Moeite met het ophouden van plas, windjes of ontlasting, dus ongewild verlies van urine of ontlasting.
• Moeite hebben met plassen (bijvoorbeeld niet goed kunnen uitplassen) of ontlasten (obstipatie).
• Aandrang om vaak te plassen of te ontlasten.
• Verzakking van de baarmoeder, de blaas of de darmen.
• Pijn, zoals bekkenpijn, stuitpijn, lage rugpijn, pijn in de (onder)buik, liespijn en pijn bij de geslachtsorganen.
• Seksuele problemen, zoals verminderde opwinding, orgasmestoornissen, pijn bij gemeenschap en erectiestoornissen.
• Voor en na operaties in de onderbuik of bekkenbodem, bijvoorbeeld bij operaties bij incontinentie en verzakkingen en aan de prostaat en dikke darm.
• Bekkenpijn en lage rugpijn in de periode rond de zwangerschap en bevalling of door andere oorzaken.

Behandeling

De behandeling begint met een uitgebreid vraaggesprek en een onderzoek naar uw klachten.

Tijdens het gesprek krijgt u informatie over het bekken, de bekkenorganen, de bekkenbodemspieren en hoe die met uw klachten te maken hebben. U krijgt voorlichting en adviezen bij bekkenbodemproblemen en bekkenpijn, bijvoorbeeld: 

• U leert de controle over het vullen en legen van de blaas en de darmen te herstellen.
• U leert een juiste toilethouding en juist toiletgedrag.
• U leert voelen en bewust worden wat u met de spieren rond het bekken en de bekkenbodemspieren doet en hoe dit samenhangt met uw klachten. 

De bekkenfysiotherapeut leert u deze spieren te trainen en weer goed te gebruiken. 

Bij deze oefeningen kunt u hulpmiddelen en apparatuur gebruiken, zoals:

• Ontspannings- en ademhalingsoefeningen.
• Houdings- en bewegingsadviezen.
• Massage en triggerpoint behandeling.
• TENS (Transcutane Electro Neuro Stimulatie) bij een overactieve blaas of pijn.
• Stuitmobilisatie.

Versie V1: 1283091 Bekkenfysiotherapie 2023-08