Wat kunt u wel gebruiken?
Kruiden en specerijen
- Azijn
- Chilisaus
- Ketjap, oestersaus, sojasaus
- Mayonaise
- Mosterd
- Tobascosaus
- Tomatenketchup of puree
- Wasabi
- Worcestershiresaus
Niet-alcoholische dranken
Water
Water is het beste drankje en kan zonder beperking gedronken worden. Voor extra smaak kan citroen- of limoensap aan het water toegevoegd worden.
Thee en koffie
Thee en koffie zijn, mits niet te sterk gezet, geschikt. Uitzonderingen zijn paardenbloemthee en koffie van cichorei. Gebruik een lactosevrije melkvervanger in plaats van (koffie-)melk. Let verder op kruidenthee met venkel, kamille, cichorei, appel, peer of ander FODMAP-rijk ingrediënt. Ook kruidenthee met sennapeulen kan klachten geven.
(Vruchten)limonadesiroop
Kies de soorten die niet gezoet zijn met fructosesiroop, glucose-fructosesiroop of sorbitol. Neem per keer niet meer dan 1 glas in de verhouding 1 deel siroop op 5 delen water.
Frisdranken
Frisdranken gezoet met suiker zijn geschikt voor een FODMAP-beperkt dieet. Frisdranken gezoet met glucose-fructosestroop moet u vermijden. Onthoud dat u ook veel fructose binnen kunt krijgen wanneer u grote hoeveelheden frisdrank gezoet met suiker drinkt. Het beste is hooguit 1 glas frisdrank per keer te drinken om de inname van fructose te beperken. Light-frisdranken zijn geschikt voor het FODMAP-beperkte dieet, maar dan alleen als u er weinig van drinkt. Sommige mensen kunnen niet goed tegen het koolzuur in frisdranken.
Alternatieven voor zuiveldranken
Alternatieven voor zuiveldranken zijn lactosevrije melk, rijstmelk, havermelk, amandelmelk en quinoamelk. Deze kunnen zonder beperking worden gedronken omdat ze lactosevrij zijn en weinig FODMAPs bevatten. Sojamelk bevat sojabonen en is daardoor ongeschikt om tijdens het dieet te gebruiken.
Sportdranken
De zoetstoffen die gebruikt worden in elektrolytendrankjes variëren. Sportdranken die gezoet zijn met fructose kunt u beter niet drinken. Controleer de ingrediënten op het etiket om erachter te komen of ze geschikt voor u zijn en drink er niet teveel van in één keer.
Vruchtensappen
Wanneer deze gemaakt zijn van FODMAP-arme fruitsoorten (bijv. sinaasappel, aardbei of ananas) zijn ze geschikt voor het FODMAP-beperkte dieet. Ze moeten echter wel in kleine hoeveelheden worden gedronken, maximaal een half glas per keer. Een grotere hoeveelheid leidt tot een te grote inname van vrije fructose. Let op: veel dranken op basis van fruit bevatten appel- of perensap, zelfs als de naam van het product dit niet aangeeft. Lees bij fruitdranken altijd het etiket om zeker te weten dat deze geen onverwachte FODMAP-rijke ingrediënten bevatten.
Groentesappen
Wanneer deze zelf vers zijn bereid met geschikte groenten, kunnen ze gedronken worden. Veel kant en klare groentesappen bevatten echter ui, rode biet of andere FODMAP-rijke ingrediënten. Controleer het etiket. Drink van groentesappen niet meer dan een klein glaasje per keer.
Alcoholische dranken
Een overmaat aan alcohol kan PDS-symptomen verergeren. Alcohol hoeft echter niet volledig vermeden te worden. Als u het verstandig en met mate gebruikt, kunt u gerust van een drankje genieten zonder last te krijgen. Wanneer alcoholische dranken samen met voedsel geconsumeerd worden is de kans dat ze klachten veroorzaken kleiner dan wanneer ze op een lege maag gedronken worden. Dit komt doordat het eten ervoor zorgt dat de alcohol langzamer door de maag wordt opgenomen. Als u een alcoholische drank wilt drinken, raden we vrouwen aan niet meer dan 1 standaardglas per dag te nemen, mannen niet meer dan 2 standaardglazen per dag, met tenminste 2 alcoholvrije dagen per week.
Wijn
Een droge witte wijn bevat weinig suiker en vormt geen probleem. Zoete wijnen kunnen het best vermeden worden. Bekijk het etiket voor informatie hierover. Kijk vooral uit met dessertwijnen. Vooral omdat deze vaak gedronken worden bij zoet voedsel, wat de hoeveelheid fructose verder vergroot. Voorbeelden hiervan zijn versterkte wijnen als port, marsala, madeira, vermouth, likeuren, muskaat- en tokaywijnen en onversterkte dessertwijnen als botrytiswijnen, rijstwijn en Sauternewijnen.
Bier
Bier is ongunstig om een andere reden. Bier bevat de FODMAP mannitol. Hoewel de hoeveelheid mannitol in bier niet groot is, wordt bier vaak in grotere hoeveelheden achter elkaar gedronken waardoor u dus veel mannitol binnen krijgt. Hoewel sommige soorten bier van tarwe zijn gemaakt, vormt deze hoeveelheid tarwe geen probleem voor mensen die het FODMAP-beperkte dieet volgen. Mensen met PDS raden we daarom aan niet meer dan 1 tot 2 biertjes te drinken.
Sterke dranken
Deze bevatten geen FODMAPs, zelfs niet als ze gedistilleerd zijn van tarwe of rogge.
Mixdrankjes
Meestal worden hiervoor alcoholische dranken gemixt met frisdrank of vruchtensap. Vermijd de FODMAP-rijke soorten. Als alternatief kunnen 'light' frisdranken gebruikt worden. Pas op voor mixdranken met melk of room. Het is een goede regel de inname van mixdrankjes tot 2 glazen per keer te beperken.
Overige alcoholische dranken
Pas op met cider en mixen van witte of rode wijn met frisdrank, mineraalwater of sap. Beschouw deze als vruchtensap of frisdrank en beperk de inname tot 2 glazen per keer. Cider, een alcoholische drank op basis van appelsap, is niet geschikt voor het FODMAP-beperkte dieet.
Meelsoorten en ingrediënten om mee te bakken
Bakpoeder
Bakpoeder is een rijsmiddel. Een eenvoudig recept voor bakpoeder is 1 theelepel wijnsteenpoeder en ½ theelepel sodiumbicarbonaat (baksoda of zuiveringszout). Dit kan toegevoegd worden aan 1 kop (250 ml) tarwevrije meelmix om het 'zelfrijzend' te maken.
Boekweit
Boekweit is eigenlijk geen graansoort, maar een zaadje van een plant die behoort tot de rabarberfamilie. Het heeft een sterke nootachtige smaak. Boekweit wordt vaak gebruikt om meel van te maken en gebruikt in recepten voor pannenkoeken.
Maïsmeel
Maïsmeel heeft weinig smaak, is eiwitarm en vormt een uitstekende toevoeging aan tarwevrije meelmixen. Het is perfect om sauzen mee te verdikken.
Aardappelmeel
Aardappelmeel is gemaakt van aardappelzetmeel en heeft vrijwel geen smaak. Het kan gebruikt worden om zoete en hartige sauzen mee te verdikken, maar dan wordt de saus wel een beetje 'elastisch' of gel-achtig. Het is heel geschikt om te gebruiken in tarwevrije meelmixen, vooral voor taarten en cakes, en vormt een goede vervanging voor tapiocameel en pijlwortel.
Quinoa
Kan op vele manieren gebruikt worden: Zo kan er pasta en meel van gemaakt worden, of kunnen de hele korrels net als rijst gekookt worden. Quinoa kan ook dienen als basis voor salades of bijgerechten. Het heeft een licht bittere smaak.
Rijstmeel
Witte rijstmeel is het voornaamste ingrediënt in tarwevrije meelmixen en is onmisbaar in elke tarwevrije voorraadkast. De structuur verschilt van korrelig tot fijn. Fijn rijstmeel heeft de voorkeur en is te koop bij (Aziatische) supermarkten. Het heeft een neutrale smaak en kan gebruikt worden om sauzen en jus mee te verdikken. Bruine rijstmeel is ook verkrijgbaar en kan gebruikt worden om het vezelgehalte van tarwevrije baksels te verhogen.
Tapiocameel
Tapiocameel wordt gemaakt van het gedroogde zetmeel van de cassavewortel. Het heeft weinig smaak, is eiwitarm en is een nuttige toevoeging aan tarwevrije meelmixen. Het kan gebruikt worden om zoete en hartige sauzen te verdikken, maar dan wordt de saus wel een beetje 'elastisch' of gel-achtig. Het vormt een goede vervanger voor aardappelmeel en pijlwortel. Verkrijgbaar in Aziatische supermarkten en natuurwinkels.
Xanthaangom (toevoeging E415)
Xanthaangom is een natuurlijke gom die gebruikt wordt om de textuur van gebakken producten te verbeteren en deze vochtig te houden. Het is een crèmekleurig poeder gemaakt van de gemalen, gedroogde celmantel van de Xanthomonas campestris, een gekweekt micro-organisme. Xanthaamgom is de meest gebruikte natuurlijke gom bij tarwevrij koken en bakken, maar guargom of CMC kunnen ook worden gebruikt.
Tussendoortjes
Hier volgen een aantal ideeën voor FODMAP-arme snacks.
Fruit
Vers fruit is een uitstekend tussendoortje. Kies de FODMAP-arme soorten en beperk de fruitinname tot 1 stuk of een handjevol per keer.
Groenten
Groenten zoals rauwe wortel, paprika, komkommersticks, tomaten of cherrytomaatjes.
Crackers
Glutenvrij knäckebröd, rijstwafels (zonder uienpoeder), rijstcrackers of maïswafels met één van onderstaande soorten beleg of kaas.
Beleg
Pindakaas, rosbief, kip, vis, ei, kaas, groenten geraspt of in plakjes en een beetje mayonaise.
Kaas
Harde kazen, kaaspuntjes, plakjes kaas of minikaasjes.
Andere geschikte tussendoortjes
Popcorn, pinda's, noten en zaden, stukje chocolade, chips van aardappel, mais of cassave (naturel).
Inspiratie nodig? Kijk dan op de speciale menukaart.
Uit eten gaan
Om onbezorgd van uw maaltijd te kunnen genieten is enige voorbereiding nodig.
- Bekijk vooraf de menukaart om te zien of u voldoende keus hebt. Veel restaurants publiceren hun menu op de website.
- Neem vooraf contact op met het restaurant, vraag naar de mogelijkheden.
- Is een glutenvrije maaltijd mogelijk?
- Geef een lijst door met ingrediënten die u niet mag hebben en herhaal dit op het moment dat u uw maaltijd bestelt.
- Een 'glutenvrije maaltijd zonder ui en knoflook' is een vereenvoudigde omschrijving van het FODMAP-beperkte dieet die makkelijk te begrijpen is voor obers en koks.
- Glutenvrije gerechten bevatten geen tarwe, maar controleer of er geen andere problematische ingrediënten in zitten, zoals bijvoorbeeld prei in een glutenvrije taart.
- Vraag of de salade aangemaakt kan worden met alleen wat olie en azijn.
- Kies voor gerechten zonder saus of vraag de saus apart te serveren.
- Tarwe als ingrediënt in sauzen (zoals sojasaus, teriyakisaus, moutazijn of mayonaise) is geen probleem voor mensen die het FODMAP-beperkte dieet volgen
- Kies voor vlees of vis zonder bladerdeeg of paneerlaagje.
- Producten als pizza en pasta zijn niet geschikt bij het dieet vanwege de tarwe. Toch naar de pizzeria? Kies dan voor een Italiaans restaurant dat ook andere gerechten maakt of vraag naar glutenvrije pizza en kies uw eigen vulling.
- Houdt u van Chinees eten? Een wok-restaurant is heel geschikt, omdat u daar zelf uw ingrediënten kunt kiezen.
- Vraag of u een saus zonder ui en knoflook kunt krijgen.
Ondanks alle voorzorgmaatregelen krijgen sommige mensen toch klachten. Het is moeilijk alle problematische ingrediënten te vermijden. Toch vinden de meeste mensen het plezierig om uit eten te gaan en dat de voordelen zwaarder wegen dan de nadelen. En bedenk, afwijken van het dieet leidt niet tot schade aan uw darmen, dus is het helemaal aan u in hoeverre u de klachten wilt voorkomen.
Bij familie en vrienden eten
De informatie op deze website kan ook heel nuttig zijn voor uw familie en vrienden. Laat ze deze website lezen zodat ze begrijpen waarom u een speciaal dieet moet volgen en wat het FODMAP-beperkte dieet precies inhoudt. Geef ook vooral aan welke producten u goed kan verdragen!