“Is alles wat kan ook gewenst?”
Wel of niet reanimeren? Een bloedtransfusie of toch maar niet? Soms staan patiënten voor zo’n vraag. ‘Met vaak een heel verschillend antwoord,’ weet Aafke van der Knaap. Aafke is klinisch geriater en medisch coördinator in het Martini Ziekenhuis. Lees haar verhaal over die soms lastige keuze. En hoe zij en haar collega’s helpen bij een passend antwoord en een goede afspraak.
‘Afspraken over de zorg die bij jou past. Dáár gaat het over. De medische wereld kan heel veel, maar behandelingen hebben ook risico’s en bijwerkingen. Dan wil je graag dat iedereen voor zichzelf bepaalt wat belangrijk is in het leven en vervolgens samen met hun arts en familie een afweging maakt welke onderzoeken en behandelingen bijdragen aan deze doelen. En dat is heel persoonlijk.
Op tijd nadenken
'Nadenken over wat je wel of niet wilt, is belangrijk. Als je als patiënt via de Spoedeisende Hulp wordt opgenomen in het ziekenhuis en je hebt nog nooit nagedacht over dit onderwerp, dan overvalt zo'n vraag je. Je bent op dat moment onzeker en ziek en dan komt een arts vragen of je in een bepaalde situatie wel of niet gereanimeerd zou willen worden. Het is begrijpelijk dat je daar als patiënt van schrikt. Het zou daarom mooi zijn, dat mensen er al veel eerder over nadenken. Vóór het echt aan de orde is. Ongeacht je leeftijd en los van je levensfase. Het is natuurlijk een lastig onderwerp. Want schat nu maar eens in hoe je later reageert in een bepaalde situatie. Hoe je dan je leven waardeert. We weten dat mensen in zo’n situatie hun grenzen vaak verleggen. Wij adviseren om je wensen te bespreken met je naaste familie en de huisarts. Zij kunnen ook het woord voor je doen als je zelf door ziekte niet in staat bent om je wensen aan te geven.’
Goede keuzes maken
‘Sommige mensen vinden het confronterend om te praten over de eindigheid van het leven. Maar het gesprek moet gevoerd worden. Zowel de arts als de patiënt moet durven praten over wat de patiënt belangrijk vindt in het leven en over wensen rondom het levenseinde. Die normen en waarden van patiënten moet je achterhalen. In het Martini Ziekenhuis doen we dat. Het is beleid dat artsen hierover in gesprek gaan met patiënten, bijvoorbeeld bij opname, voor een operatie of bij veranderingen in de situatie van de patiënt. Met een belangrijke signalerende rol voor onze verpleegkundigen. Door het intensieve contact zien zij vaak de kwetsbaarheid en zorgen van een patiënt en kennen ze de persoonlijke situatie.’
Samen beslissen
In een gesprek over de behandelopties geeft de arts aan wat een behandeling kan betekenen voor het dagelijks leven. Dat gaat dan over de gevolgen van wél behandelen en over die van níet behandelen. Dat doen we op een manier die bij de patiënt past. Zodat die zélf de juiste afweging kan maken. We noemen dat samen beslissen. Of in het Engels ‘shared decision making’. Juist de samenwerking tussen de patiënt, artsen en verpleegkundigen zorgt ervoor dat je samen passende keuzes maakt, waarbij kwaliteit van leven altijd voorop staat.’